11. Hukuk Dairesi 2020/2520 E. , 2020/3861 K.
Gönderilme zamanı: 18 Kas 2021, 20:30
11. Hukuk Dairesi 2020/2520 E. , 2020/3861 K.
'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 22. HUKUK DAİRESİ
Taraflar arasında görülen davada Konya 3. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 15.12.2016 tarih ve 2015/302 E- 2016/877 K. sayılı kararın davacı vekili ve davalı ...Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi'nce verilen 25.12.2017 tarih ve 2017/1176 E- 2017/1886 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı ...Ş. vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davacıyla davalı ...Tarım Ltd. Şti. arasında 15.03.2015 tarihli yem ham maddesi satış sözleşmesi imzalandığını, sözleşmeye göre davacıya teslim edilecek 840 ton damıtılmış mısır küspesi karşılığında davacı şirket tarafından davalılardan ...Tarım Ltd. Şti.'ne toplam 822.000.- TL bedelli, 10 adet çek verildiğini, sözleşmeye konu malların en geç 07.10.2015 tarihinde teslim edileceğinin kararlaştırılmasına rağmen teslim edilmediği gibi çeklerin bir kısmının da iade edilmeyerek ...Tarım Ltd. Şti. tarafından diğer davalı Ersal Tarım A.Ş.’ye ciro edildiğini, her iki davalı arasında organik bağ bulunduğunu, ...Tarım Ltd. Şti. tarafından çeklerin Ersal Tarım AŞ.'ye devrinin gerçek bir mal alışverişine dayanmadığını, verilen 10 adet çekten davaya konu olan 14/10/2015 keşide tarihli, 70.000.-TL. bedelli çekin davalı ...Ş.’ye temlik edildiğini, 14.10.2015 keşide tarihli, 80.000.-TL. bedelli çekin ise davalı Yapı Kredi A.Ş.’ye devredildiğini ancak bu çeklerin devrinin davalı ... şirketi yönünden 6361 s. Kanun'un 9/2 ve 38. maddelerine aykırı olduğunu, davalı ... şirketi tarafından temlik alınan alacağın gerçek bir ticari ilişkiden kaynaklanan alacak olmadığını, davalı Banka yönünden ise çeklerin teminat amacıyla devredilmiş olması ve çeklerde rehin (teminat) cirosunun geçerli olmaması nedeniyle, davalı Banka'nın yetkili hamil olmadığını ileri sürerek davacının dava konusu çeklerden borçlu olmadığının tespitine, çeklerin iptaline, karar verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında davalılardan ...Tarım Ltd. Şti. ve Ersal Tarım A.Ş.'nin iflasına karar verilmiş olması nedeniyle anılan davalılar yönünden dosya tefrik edilmiştir.
Davalı ... şirketi vekili; davalının 6361 sayılı Kanun'un 9/3. maddesine uygun olarak dava konusu çeki devraldığını, aynı Kanun'un 9/2. maddesi gereğince üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirdiğini, 9/3. maddesine istinaden davacının ...Tarım Ltd. Şti. ile arasındaki ilişkiden kaynaklanan def'ileri davalı ... şirketine karşı ileri süremeyeceğini bildirerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı Banka vekili ise, davalının yetkili hamil olduğunu, çekin temlik cirosu ile devredildiğini, davacı keşidecinin diğer şirketlerle olan ilişkiden doğan iddialarını davalıya karşı ileri süremeyeceğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davalılardan Şeker Faktoring A.Ş. yönünden yapılan incelemede; 6361 sayılı Yasa'nın 9/3. maddesi hükmünün faktoring işleminin tarafları olan borçlu, önceki alacaklı ve temlik alan faktoring şirketi dışındaki kambiyo senedinde ciro silsilesinde yer alan diğer kambiyo borçluları bakımından getirilmiş bir hüküm olması, somut olayda 6098 sayılı TBK'nın 188/1. maddesi hükmünün uygulanmasının gerektiği, davacı borçlunun önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebileceği, davacının 14.10.2015 keşide tarihli ve 70.000.- TL. bedelli çekten dolayı davalılardan faktoring şirketine borçlu olmadığı sonucuna ulaşıldığı, davalı banka yönünden yapılan incelemede çeklerde rehin cirosu geçerli değil ise de çekte rehin cirosu olduğuna ilişkin açık bir ibare bulunmadığı takdirde, cironun temlik cirosu olduğunun kabul edilmesi gerekeceği, bedelsizlik def'inin de kişisel def'i olup, ancak hamilin kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olması hâlinde hamile karşı ileri sürülebilecek def'ilerden olduğu, davalı bankanın davacının bile bile zararına hareket ettiğinin davacı tarafından ispat edilemediği gerekçesiyle davacının davasının davalılardan Yapı Kredi Bankası A.Ş. yönünden reddiyle, davalı ...Ş. yönünden kabulü ile 14/10/2015 keşide tarihli, 0036253 çek nolu ve 70.000.-TL bedelli çekten dolayı davacı ...nin davalılardan Şeker Faktoring A.Ş.’ye borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, hükme karşı davacı vekili ile davalı ...Ş. vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, dava konusu çeklerden 14.10.2015 keşide tarihli 70.000.- TL tutarlı çekin Ersal Tarım...A. Ş. cirosu ile davalı ...Ş.’ye temlik edildiği ve temlikin fatura ile tevsik edilmiş olduğu, 14.10.2015 keşide tarihli 80.000.- TL tutarlı çekin davalı ...Tarım... Ltd. Şti. tarafından diğer davalı bankaya temlik edildiğinin anlaşıldığı, davacı tarafından davalı ...Tarım...Ltd.Ş.'ne dava konusu çeklerin avans olarak verildiği, çeklerin bedelsiz kaldığı ve çeklerden 70.000.-TL olanın organik bağ bulunan diğer davalı Ersal Tarım A.Ş.’ye ciro edildiği, çek lehtarı için bedelsiz olan çeklerin yasa hükümlerinin bertaraf edilmesi için lehtar tarafından ortakları ve adresi aynı olan Ersal Tarım...A.Ş'ne ciro edildiği, daha sonra davalı ... şirketine devrinin sağlandığı, faktoring şirketlerine ciro yoluyla devredilen çeklerde keşideci davacı, lehtar ...Tarım... Ltd. Şti. ara ciranta grup şirketlerinden aralarında iktisadi özdeşlik bulunan Ersal Tarım...Ltd. Şti'den çeki ciro yoluyla temlik alan son hamil durumunda olan faktoring şirketinin faktoring işleminin taraflarından olduğunun kabulü gerektiği, somut olayda 6361 sayılı Yasa'nın 9/3 maddesinin uygulama yeri bulunmadığı, anılan Kanun'un 9/2 maddesinin ve dolayısıyla 6098 sayılı TBK'nın 188/1 maddesi hükmünün uygulanması gerektiği, borçlunun önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi def'ileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketine karşı da ileri sürebileceği, davalı Banka yönünden dava konusu çeklerin rehin cirosu ile temlik edildiği yönündeki kabulde de bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle tarafların istinaf başvurusunun HMK'nın 3531-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiş, hüküm davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, davacı tarafından keşide edilen çekten dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. Dava konusu çek, davacı Kamer Yem Üretim A.Ş. tarafından düzenlenmiş olup, çekin lehtarı ...Tarım Ltd. Şti.’dir. Söz konusu çek lehtarın ilk cirosu ile Ersal Tarım A.Ş.’ye ciro edilmiş, bu şirket tarafından da çek davalı ... şirketine cirolanmıştır. Dolayısıyla çek faktoring şirketine ayrı bir tüzel kişiliği bulunan ikinci ciranta Ersal A.Ş. tarafından geçmiştir. Bu nedenle somut olayda 6361 sayılı Kanunun 9/3 maddesi yerine her iki şirket arasında iktisadi özdeşlik bulunduğu gerekçesiyle anılan Kanunun 9/2 maddesinin uygulanması yerinde olmadığı gibi faktoring şirketinin çekin ciro yolu ile devralmasında kötüniyetli olduğu iddia ve ispat edilememiştir. O halde davalı ...Ş. yönünden de davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
Ayrıca HMK’nın 359. maddesinde kararın hangi hususları içerdiği belirtilmiş olup, aynı maddenin 1/a bendinde kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi, başkanı, üyeleri ve zabıt katibinin ad ve soyadları ile sicil numaralarının karar başlığında gösterilmesi gerektiği hususuna değinilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi’nce verilen karar başlığında yukarıda belirtilen hususların belirtilmemesi de doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın BOZULMASINA, dosyanın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 06.10.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 22. HUKUK DAİRESİ
Taraflar arasında görülen davada Konya 3. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 15.12.2016 tarih ve 2015/302 E- 2016/877 K. sayılı kararın davacı vekili ve davalı ...Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi'nce verilen 25.12.2017 tarih ve 2017/1176 E- 2017/1886 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı ...Ş. vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davacıyla davalı ...Tarım Ltd. Şti. arasında 15.03.2015 tarihli yem ham maddesi satış sözleşmesi imzalandığını, sözleşmeye göre davacıya teslim edilecek 840 ton damıtılmış mısır küspesi karşılığında davacı şirket tarafından davalılardan ...Tarım Ltd. Şti.'ne toplam 822.000.- TL bedelli, 10 adet çek verildiğini, sözleşmeye konu malların en geç 07.10.2015 tarihinde teslim edileceğinin kararlaştırılmasına rağmen teslim edilmediği gibi çeklerin bir kısmının da iade edilmeyerek ...Tarım Ltd. Şti. tarafından diğer davalı Ersal Tarım A.Ş.’ye ciro edildiğini, her iki davalı arasında organik bağ bulunduğunu, ...Tarım Ltd. Şti. tarafından çeklerin Ersal Tarım AŞ.'ye devrinin gerçek bir mal alışverişine dayanmadığını, verilen 10 adet çekten davaya konu olan 14/10/2015 keşide tarihli, 70.000.-TL. bedelli çekin davalı ...Ş.’ye temlik edildiğini, 14.10.2015 keşide tarihli, 80.000.-TL. bedelli çekin ise davalı Yapı Kredi A.Ş.’ye devredildiğini ancak bu çeklerin devrinin davalı ... şirketi yönünden 6361 s. Kanun'un 9/2 ve 38. maddelerine aykırı olduğunu, davalı ... şirketi tarafından temlik alınan alacağın gerçek bir ticari ilişkiden kaynaklanan alacak olmadığını, davalı Banka yönünden ise çeklerin teminat amacıyla devredilmiş olması ve çeklerde rehin (teminat) cirosunun geçerli olmaması nedeniyle, davalı Banka'nın yetkili hamil olmadığını ileri sürerek davacının dava konusu çeklerden borçlu olmadığının tespitine, çeklerin iptaline, karar verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında davalılardan ...Tarım Ltd. Şti. ve Ersal Tarım A.Ş.'nin iflasına karar verilmiş olması nedeniyle anılan davalılar yönünden dosya tefrik edilmiştir.
Davalı ... şirketi vekili; davalının 6361 sayılı Kanun'un 9/3. maddesine uygun olarak dava konusu çeki devraldığını, aynı Kanun'un 9/2. maddesi gereğince üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirdiğini, 9/3. maddesine istinaden davacının ...Tarım Ltd. Şti. ile arasındaki ilişkiden kaynaklanan def'ileri davalı ... şirketine karşı ileri süremeyeceğini bildirerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı Banka vekili ise, davalının yetkili hamil olduğunu, çekin temlik cirosu ile devredildiğini, davacı keşidecinin diğer şirketlerle olan ilişkiden doğan iddialarını davalıya karşı ileri süremeyeceğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davalılardan Şeker Faktoring A.Ş. yönünden yapılan incelemede; 6361 sayılı Yasa'nın 9/3. maddesi hükmünün faktoring işleminin tarafları olan borçlu, önceki alacaklı ve temlik alan faktoring şirketi dışındaki kambiyo senedinde ciro silsilesinde yer alan diğer kambiyo borçluları bakımından getirilmiş bir hüküm olması, somut olayda 6098 sayılı TBK'nın 188/1. maddesi hükmünün uygulanmasının gerektiği, davacı borçlunun önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebileceği, davacının 14.10.2015 keşide tarihli ve 70.000.- TL. bedelli çekten dolayı davalılardan faktoring şirketine borçlu olmadığı sonucuna ulaşıldığı, davalı banka yönünden yapılan incelemede çeklerde rehin cirosu geçerli değil ise de çekte rehin cirosu olduğuna ilişkin açık bir ibare bulunmadığı takdirde, cironun temlik cirosu olduğunun kabul edilmesi gerekeceği, bedelsizlik def'inin de kişisel def'i olup, ancak hamilin kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olması hâlinde hamile karşı ileri sürülebilecek def'ilerden olduğu, davalı bankanın davacının bile bile zararına hareket ettiğinin davacı tarafından ispat edilemediği gerekçesiyle davacının davasının davalılardan Yapı Kredi Bankası A.Ş. yönünden reddiyle, davalı ...Ş. yönünden kabulü ile 14/10/2015 keşide tarihli, 0036253 çek nolu ve 70.000.-TL bedelli çekten dolayı davacı ...nin davalılardan Şeker Faktoring A.Ş.’ye borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, hükme karşı davacı vekili ile davalı ...Ş. vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, dava konusu çeklerden 14.10.2015 keşide tarihli 70.000.- TL tutarlı çekin Ersal Tarım...A. Ş. cirosu ile davalı ...Ş.’ye temlik edildiği ve temlikin fatura ile tevsik edilmiş olduğu, 14.10.2015 keşide tarihli 80.000.- TL tutarlı çekin davalı ...Tarım... Ltd. Şti. tarafından diğer davalı bankaya temlik edildiğinin anlaşıldığı, davacı tarafından davalı ...Tarım...Ltd.Ş.'ne dava konusu çeklerin avans olarak verildiği, çeklerin bedelsiz kaldığı ve çeklerden 70.000.-TL olanın organik bağ bulunan diğer davalı Ersal Tarım A.Ş.’ye ciro edildiği, çek lehtarı için bedelsiz olan çeklerin yasa hükümlerinin bertaraf edilmesi için lehtar tarafından ortakları ve adresi aynı olan Ersal Tarım...A.Ş'ne ciro edildiği, daha sonra davalı ... şirketine devrinin sağlandığı, faktoring şirketlerine ciro yoluyla devredilen çeklerde keşideci davacı, lehtar ...Tarım... Ltd. Şti. ara ciranta grup şirketlerinden aralarında iktisadi özdeşlik bulunan Ersal Tarım...Ltd. Şti'den çeki ciro yoluyla temlik alan son hamil durumunda olan faktoring şirketinin faktoring işleminin taraflarından olduğunun kabulü gerektiği, somut olayda 6361 sayılı Yasa'nın 9/3 maddesinin uygulama yeri bulunmadığı, anılan Kanun'un 9/2 maddesinin ve dolayısıyla 6098 sayılı TBK'nın 188/1 maddesi hükmünün uygulanması gerektiği, borçlunun önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi def'ileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketine karşı da ileri sürebileceği, davalı Banka yönünden dava konusu çeklerin rehin cirosu ile temlik edildiği yönündeki kabulde de bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle tarafların istinaf başvurusunun HMK'nın 3531-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiş, hüküm davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, davacı tarafından keşide edilen çekten dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. Dava konusu çek, davacı Kamer Yem Üretim A.Ş. tarafından düzenlenmiş olup, çekin lehtarı ...Tarım Ltd. Şti.’dir. Söz konusu çek lehtarın ilk cirosu ile Ersal Tarım A.Ş.’ye ciro edilmiş, bu şirket tarafından da çek davalı ... şirketine cirolanmıştır. Dolayısıyla çek faktoring şirketine ayrı bir tüzel kişiliği bulunan ikinci ciranta Ersal A.Ş. tarafından geçmiştir. Bu nedenle somut olayda 6361 sayılı Kanunun 9/3 maddesi yerine her iki şirket arasında iktisadi özdeşlik bulunduğu gerekçesiyle anılan Kanunun 9/2 maddesinin uygulanması yerinde olmadığı gibi faktoring şirketinin çekin ciro yolu ile devralmasında kötüniyetli olduğu iddia ve ispat edilememiştir. O halde davalı ...Ş. yönünden de davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
Ayrıca HMK’nın 359. maddesinde kararın hangi hususları içerdiği belirtilmiş olup, aynı maddenin 1/a bendinde kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi, başkanı, üyeleri ve zabıt katibinin ad ve soyadları ile sicil numaralarının karar başlığında gösterilmesi gerektiği hususuna değinilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi’nce verilen karar başlığında yukarıda belirtilen hususların belirtilmemesi de doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın BOZULMASINA, dosyanın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 06.10.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.