17. Hukuk Dairesi 2016/12747 E. , 2018/4807 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2016/12747 E. , 2018/4807 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili ile davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili; 04/06/2013 günü meydana gelen trafik kazasında ... sevk ve idaresindeki aracın takla atması sonucu...'in hayatını kaybettiğini, müteveffanın araç içerisinde yolcu olarak bulunduğunu, davalı şirketin ... poliçesinde ölüm başına 275.000,00 TL bedel biçmesine rağmen davacılara totalde 76.478,00 TL ödemede bulunduğunu, açıklanana sebeplerle davacı ..., ... ve... için ayrı ayrı 500,00'er TLmaddi tazminatın müracat tarihi olan 02/08/2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte, davalıdan ödenen 76.178,00 TL paranın tenzilinden sonra bakiyenin tahsilini, manevi tazminat yönündeki haklarının bilirkişi raporlarının kesinleşmesine kadar saklı tutulmasını talep etmiştir.
Birleşen 2016/25 esas sayılı dosyasında davacı vekili asıl dosyada alınan bilirkişi raporuna istinaden davacılar ..., ... ve ... için toplam 18.530,00 TL nin ödenmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili; meydana gelen kazada davacı için 95.223,30 TL tazminat hesaplandığını ancak mütevveffanın ehliyetsiz sürücünün aracına binerek müterafik kusurlu olması sebebi ile ve hatır taşımasından dolayı ödenecek tazminattan %20 indirim yapılarak 76.178,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı ödendiğini, davacıların da bunu kabul ettiklerini, davanın kabulü anlamına gelmemek kaydıyla davacı tarafın sigortalının kusurunu ispat etmesi gerektiğini, tüm bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, toplanan delillere ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, asıl dava yönünden açılan davanın kısmen kabulü ile; davacılar... ve ... için ayrı ayırı olmak üzere 13.090,80 TL'nin 11.08.2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılar... ve ...'a verilmesine, davacı ... yönünden açılan davanın reddine, birleşen dava yönünden açılan davanın kısmen kabulü ile; davacılar... ve ... için ayrı ayrı olmak üzere 2.708,55 TL'nin 11.08.2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılar... ve ...'a verilmesine, davacı ... yönünden açılan davanın reddine, dair karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili ile davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına, davacıların vasisi olarak davayı açan ...’un karar başlığında, hüküm gerekçesinde ve hükümde yazılmamasının maddi hata niteliğinde olup, HUMK.’nun 459. maddesi gereğince(6100 sayılı HMK'nın 304. maddesi) mahkemece her zaman düzeltilebilecek olmasına göre, davacılar vekili ile davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda dökümü yazılı 124,10 TL fazla alınan peşin harcın temyiz eden davacılara geri verilmesine, aşağıda dökümü yazılı 2.129,30 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı ... AŞ'den alınmasına 09.05.2018 gününde üye ... ve üye ...'ın karşı oyu ve oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma talebine ilişkindir.
Tazminatı kapsamını belirleme biçimi ve tazminattan yapılacak indirimler ve sıralaması TBK 51 ve 52. (818 Sayılı BK 43-44 Mad) Maddelerinde düzenlenmiştir.
TBK 51. Maddesine(BK 43. Mad.) göre hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak tazminatı belirleyecektir. Bir başka anlatımla hakim durumun gereği ve özellikle tarafların kusurlarının ağırlığını göz önüne alarak tazminatı belirleyecektir. Böylece tazminat belirlendikten sonra Karayolları Trafik Kanunu’nun 87. Maddesine göre yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta
ise veya motorlu araç, yaralanan veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa bir başka anlatımla zarar gören bir menfaat karşılığı olmadan hatır için taşınıyorsa gerek öğreti gerekse ... içtihatlarında benimsendiği üzere TBK 51.(818 sayılı BK.’nun 43. Mad.) maddesi uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapılacaktır. Ayrıca zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise TBK 52. (818. Sayılı BK 44. Mad.) maddesine göre hâkim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir. (... ... 14.03.2012 2011/4-824 E., 2012/134 K. Yine HGK 16.03.2016 Tarih 2014/1018 E., 2016/326 K.) (... 17. HD 31/10/2017 2016/12403 E., 2017/9904 K.)
Özetlemek gerekirse hakim tarafların kusur durumunu dikkate alarak tazminatın kapsamını belirledikten sonra bir menfaat karşılığı olmayan hatır için taşıma varsa hatır indirimi yapılacak ayrıca zarar gören zararın artmasına sebep olmuş yada zarar doğuran fiile rıza göstermiş ise ... kararlarında yerleşmiş olduğu üzere tazminattan müterafik kusur indirimi yapılarak nihai zarar ve ödenmesi gereken tazminat belirlenecektir.
Her ne kadar çoğunluk belirlenen tazminattan önce yapılan ödemenin indirilmesi kalan tazminat miktarından ise hatır indiriminin oranlanarak indirilmesi yönündeki mahkeme kararını onamış ise de öncelikle belirtmek gerekir ki tazminatı belirlemede uygulanacak bu sıralama yukarıda açıkladığımız gibi TBK 51 ve 52. Maddesine (BK 43-44 Mad.) açıkça düzenlenen sıralamaya uygun düşmemektedir. Kaldı ki ödemeler tazminatı belirlemede bir indirim sebebi olmayıp ... uygulamaları ile artık yerleşik hale geldiği gibi borcu söndüren bir nitelik taşımaktadır.(... 03.05.2017 Tarih 2017/2097 E., 2017/894 K.)
Bir başka açıdan kanunun belirlediği sıralamaya uygun olarak nihai tazminatı belirleme biçimi aynı şartlarda zarar görene ödenecek tazminatta bir denge ve adalet oluşturacaktır. Bu durumu bir örnek ile anlatmak gerekirse, 100 TL belirlenen bir tazminattan hiç ödeme yapılmadığı durumda %20 hatır indirimi, %20 müterafik kusur indirimi olmak üzere %40 oranında 40 TL indirim yapıldığında nihai ödenmesi gereken tazminat 100-40 = 60 TL olacaktır.
Dava açılmadan önce güncellenmiş değeri 30 TL bir ödeme yapılmış olması durumunda mahkemenin belirttiği gibi öncelikle yapılan ödeme tazminattan indirildiğinde 70 TL tazminat kalacak. Bu miktar üzerinden hatır indirimi ve müterafik kusur indirimi olarak toplam %40 oranın da yani 28 TL indirim yapıldığında ödenmesi gereken nihai tazminat 70-28=42 TL olacaktır. Bu durumda yapılan 30 TL güncellenmiş ödeme ve karar altına alınacak 42 TL olmak üzere toplam ödenen tazminat 72 TL olarak belirlenmektedir.
Kanunda belirtilen ve bizimde savunduğumuz sıralama uygulandığında yani 100 TL tazminattan önce hatır indirimi (TBK 51. Mad. BK 43. Mad.) ve müterafik kusur indirimi (TBK 52. Mad. BK 44. Mad.) olarak %40 oranında yani 40 TL indirim yapıldığında nihai tazminat 60 TL olarak belirlenecektir. Buradan 30 TL güncellenmiş ödeme düşüldüğünde karar altına alınması gereken tazminat 60-30=30 TL olarak belirlenecektir. Bunun sonucu olarak 30 TL güncellenmiş ödeme ve 30 TL ödenmesi gereken tazminat olmak üzere 30+30=60 TL tazminat ödenmiş olacaktır.
Görüldüğü gibi tazminattan önce yapılan ödeme düşülüp daha sonra müterafik kusur ve hatır indirimi yapıldığında toplam ödenen miktar 72 TL olurken hiç ödeme yapılmaması durumu ve ödeme yapılması durumunda önce hatır indirimi ve müterafik kusur indirimi yapılması ve daha sonra güncellenmiş ödemenin mahsubu durumunda verdiğimiz örneğe göre eşit yani 60 TL tazminat ödenmiş olacaktır. Nitekim ... 11. HD 06.11.2008 Tarih 2007/3948 Esas, 2008/12426 Karar sayılı ilamı da bizim görüşümüz yönündedir.
Somut olayda mahkemece alınan bilirkişi raporunda davacı ... ve... için ... şirketi tarafından dava açılmadan önce yapılan 27.312,00 TL ödeme tarihinde ki verilere göre hesaplanan tazminatı karşılamadığı anlaşıldığından rapor tarihinde ki verilere göre tazminat hesaplanmış ve her iki davacının alacağı tazminat tutarının 52.697,93 TL olduğu bundan güncellenmiş ödeme tutarı olan 32.948,75 TL mahsubu ile bakiye zararın 19.749,18 TL kaldığı belirlenmiştir. Mahkemece davacının asıl davada talep ettiği 16.363,50 TL üzerinden %20 hatır indirimi yaparak 13.090,80 TL, birleşen dosyada ise talep edilen 3.386,00 TL talepten yine %20 indirim yapılarak 2.708,55 TL tazminata karar vermiş ise de yukarıda ayrıntılı olarak belirttiğimiz TBK 51 ve 52. Maddesine uygun indirimler yapıldıktan sonra güncellenmiş ödeme düşülmesi yapıldığında davacılar ... ve...'un her birinin toplam zararının 52.697,93 TL olduğu, belirlenen bu zarardan TBK 51.maddesi gereği %20 hatır indirimi olan 10.539,58 TL tazminattan indirildiğinde davacıların nihai zararının 42.158,35 TL olacağı ve bu miktar üzerinden her biri için güncellenmiş ödeme olan 32.948,75 TL düşüldüğünde davacılar ... ve...'un her birinin bakiye tazminatın 9.206,60 TL kalacağı ve asıl davada bu miktar üzerinden davanın kısmen kabulü ve kısmen reddine, birleşen davada ise davacıların asıl davada tahsiline karar verilen miktar üzerin bir alacağı olmadığından reddine karar vermek gerekirken yazılı olduğu şekilde karar verilmesi gerekçesi ile kararın bozulması gerekirken kararın onanması yönünde ki çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.