20. Hukuk Dairesi 2016/11631 E. , 2019/2966 K.

[İctihat]

20. Hukuk Dairesi 2016/11631 E. , 2019/2966 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... Yönetimi ve davacı Hazine tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R

Davacı Hazine vekili Asliye Hukuk Mahkemesine sunduğu 16/06/1980 havale tarihli dilekçesi ile; ... ) mevkiinde bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan doğusu ...ve güneyi ... çayı ile çevrili taşınmazın davalı ... Uysal tarafından işgal edildiğini, taşınmazın zilyetlikle iktisabının mümkün olmadığını, davalının taşınmaza olan müdahalesinin men'i ne karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece 20.12.1984 günlü karar ile, teknik bilirkişi İsmail Toparlak'ın krokisinde yeşil ile boyanarak gösterilen yerlerin Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan alanlar olduğundan davalının bu yerlere müdahalesinin men'ine, krokide sarı ile boyanarak gösterilen kültür alanı kadim ziraat alanı olduğundan bu yerlere ilişkin açılan davanın reddine karar verilmiş, hüküm dosya taraflarınca temyiz edilmekle Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 22.04.1985 gün ve 1985/4556-5039 sayılı ilamı ile bozulmuştur.
Hükmüne uyulan bozma kararında; “tapu uygulamasının usulünce yapılmadığı, yön olarak okunan çayların yatak değiştirip değiştirmediğinin tapu tesis tarihindeki yerlerinin kesin olarak saptanması, kuzeydeki yol sınırının genişletilmeye elverişli olduğundan kayda miktarı ile geçerli kapsam tayin edilmesi, böylece belirlenecek tapu kapsamı dışındaki kısımlara davalının elatmasının önlenmesine karar verilmesi” gereğine değinilmiştir.
Bozmaya uyulması sonrasında yapılan yargılama sonunda 07.11.1990 günlü karar ile, taşınmazın bulunduğu yerde kadastro çalışmalarının yapıldığı anlaşıldığından mahkemenin görevsizliğine karar verilmiş, hüküm davacı Hazine vekilince temyiz edilmekle Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 07.10.1991 gün ve 1991/ 7046-11089 sayılı ilamı ile bozulmuştur.
Hükmüne uyulan bozma kararında; 'dava konusu taşınmazın henüz tahdit ve tespitinin yapılmamış olması nedeniyle mülkiyet uyuşmazlığı niteliğindeki olan davanın genel hükümler çerçevesinde devamının” gereğine değinilmiştir.
Bozmaya uyulması sonrasında yapılan yargılama sonunda 29.04.1994 günlü karar ile, dava konusu taşınmaz hakkında tespit tutanağı düzenlendiğinden mahkemenin görevsizliğine karar verilerek kadastro mahkekemesine aktarılmıştır.
(... oğlu), ..., ..., ..., ..., ... ve... Kadastro Mahkemesine sundukları dilekçeler ile taşınmazlarda hak iddiasında bulunmuştur.
Mahkemece, davacı Hazine ve müdahil davacıların davalarının kısmen kabulüne,
Dava konusu ... köyü 108 ada 5 ve 193 parsel sayılı taşınmazların ... kızı 1932 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 1. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
2-Dava konusu ... köyü 108 ada 67, 68, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1914 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
3-Dava konusu ... köyü 108 ada 78, 81, 116, 117, 118, 188, 192, 194, 197, 203, 206 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1341 doğumlu Küçük ... varisleri adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 78, 81, 116, 117, 118, 188, 194, 197, 203 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 192 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
4-Dava konusu ... köyü 108 ada 79, 89, 90, 91, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 177, 190 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1927 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 79, 89, 90, 91, 105, 106, 107, 108, 109, 110 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 177 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. ve 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 190 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
5-Dava konusu ... köyü 108 ada 69, 80, 92, 103, 104, 186 parsel sayılı taşınmazların Halil oğlu 1935 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
6-Dava konusu ... köyü 108 ada 82, 84, 85, 115, 174, 205, 209 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1951 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 82, 84, 85, 115, 205, 209 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 174 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. ve 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
7-Dava konusu ... köyü 108 ada 83, 166, 171, 183, 184, 221, 222, 223 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1937 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
8-Dava konusu ... köyü 108 ada 86, 93, 94, 99, 127 parsel sayılı taşınmazların Halil oğlu 1929 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
9-Dava konusu ... köyü 108 ada 87, 97, 147, 155 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1930 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
10-Dava konusu ... köyü 108 ada 88, 98, 101, 111, 112, 113, 114, 189 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1937 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 88, 98, 101, 111, 112, 113 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 114 ve 189 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 1. ve 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
11-Dava konusu ... köyü 108 ada 95 ve 100 parsel sayılı taşınmazların Halil oğlu 1925 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
12-Dava konusu ... köyü 108 ada 96, 102, 158, 159 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1933 doğumlu İbrahim Doğrul adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 96, 102, 158, parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 159 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. ve 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
13-Dava konusu ... köyü 108 ada 119, 120, 121, 123, 126, 128, 129, 131, 132, 195 parsel sayılı taşınmazların ... kızı 1937 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
14-Dava konusu ... köyü 108 ada 122, 125, 130, 136, 137, 196 parsel sayılı taşınmazların ... kızı 1943 doğumlu, ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
15-Dava konusu ... köyü 108 ada 124 parsel sayılı taşınmazın ... kızı 1943 doğumlu, ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
16-Dava konusu ... köyü 108 ada 133 parsel sayılı taşınmazın ... kızı 1926 doğumlu,... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
17-Dava konusu ... köyü 108 ada 134 parsel sayılı taşınmazın ... kızı 1933 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
18-Dava konusu ... köyü 108 ada 135 parsel sayılı taşınmazın ... kızı 1889 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
19-Dava konusu ... köyü 108 ada 138 parsel sayılı taşınmazın Süleyman oğlu 1926 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
20-Dava konusu ... köyü 108 ada 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 173, 180, 181, 182, 198, 199, 200, 201, 207, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 224, 225, 226, 227, 228 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu, 1890 doğumlu, ... mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
21-Dava konusu ... köyü 108 ada 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 204 parsel sayılı taşınmazların (...'nin manevi evladı) Küçük ... oğlu 1951 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
22-Dava konusu ... köyü 108 ada 156, 157, 161, 162, 163, 164, 165, 187 parsel sayılı taşınmazların ... kızı 1933 doğumlu ...adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 156,157, 162, 163, 164, 165, 187 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 161 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. ve 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
23-Dava konusu ... köyü 108 ada 160, 167, 169, 172 parsel sayılı taşınmazların ... kızı 1927 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 160 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. ve 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 167, 169, 172 parsel sayılı taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
24-Dava konusu ... köyü 108 ada 168 ve 170 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1928 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
25-Dava konusu ... köyü 108 ada 175 parsel sayılı taşınmazın ... oğlu 1890 doğumlu ... varisleri adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
26-Dava konusu ... köyü 108 ada 176 ve 191 parsel sayılı taşınmazların ... oğlu 1931 doğumlu ... varisleri adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, 108 ada 176 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, 108 ada 191 parsel sayılı taşınmazın beyanlar kısmına 1. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı, şerhinin eklenmesine,
27-Dava konusu ... köyü 108 ada 178 ve 179 parsel sayılı taşınmazların ... kızı 1940 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanelerinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazların beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
28-Dava konusu ... köyü 108 ada 185 parsel sayılı taşınmazın ... kızı 1940 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
29-Dava konusu ... köyü 108 ada 202 parsel sayılı taşınmazın ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine,
30-Dava konusu ... köyü 108 ada 208 parsel sayılı taşınmazın ... kızı 1937 doğumlu ... ve ... kızı 1943 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, malik hanesinin bu şekilde doldurulmasına, taşınmazın beyanlar kısmına 3. derece Arkeolojik ve doğal sit alanı şerhinin eklenmesine karar verilmiş, hüküm davalı ... Yönetimi ve davacı Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kadastro tespitine itiraz niteliğindedir.
Taşınmazların bulunduğu yerde 1977 yılında yapılıp kesinleşen ... kadastrosu ve 1744 sayılı Kanun ile değişik 2. madde uygulaması bulunmaktadır.
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli değildir.
Şöyle ki; çekişmeli taşınmazlar, asliye hukuk mahkemesinde dava konusu olduğundan sözedilerek kadastro tutanakları malik hanesi açık olarak kadastro mahkemesine aktarılmıştır. Bu nedenle; 3402 sayılı Kanunun 30/2. madde hükmüne göre kadastro mahkemesince re’sen yapılacak araştırma ile taşınmazların niteliği ve maliklerinin belirlemesi zorunlu olmasına rağmen bu taşınmazların öncesinin ... sayılan yerlerden olup olmadığı, 6831 sayılı Kanunun 17. maddesi kapsamında kalıp kalmadıkları, dosya tarafları ve miras bırakanları ile mirasçıları yönünden 3402 sayılı Kanunun 14/1. maddesince 40 ve 100 dönüm sınırının aşılıp aşılmadığı usulünce araştırılmamıştır.
Bunun yanı sıra hükme esas alınan arkeolog bilirkişi raporunda ... Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğünün 26.09.2011 tarih ve 15 sayılı kararı ile uygun bulunan sit haritasına göre taşınmazların sit alanına göre konumlarını bildirilmiş, dava konusu taşınmazların bir kısmının 1. ve 3. derece arkeolojik sit ve doğal sit sınırları içerisinde kaldığı rapor edilmiş, mahkeme tarafından bu rapor hükme esas alınmış ise de bahsi geçen 26.09.2011 tarih ve 15 sayılı karara ilişkin bilgi ve belgelerin, sit haritasının dosya kapsamına alınmadığı,
dosyada yer alan ... kültür ve tabiat varlıkları koruma kurulu ve müze müdürlüğünün cevabi yazılarında ise 108 ada 71, 73, 74, 75, 76, 77, 166, 120 parsellerin 3. derece arkeolojik ve doğal sit alanında kaldığı, üzerinde korunması gereken arkeolojik kalıntı olmadığı, diğer parsellerin ise sit alanına girmediğinin bildirildiği, bu belgeler dışında dosyada taşınmazların sit durumunu gösterir belge bulunmadığı görülmüştür. Bu hali ile taşınmazların sit alanlarına göre konumları netleştirilmemiştir.
Keza hükme esas bilirkişi raporlarında dava konusu taşınmazların delil olarak dayanılan K.Sani 1928 tarih 8, 9, 11 sıra nolu ve 05.01.1948 tarih ve 1 sıra numaralı tapu kayıtları kapsamında kaldığı, tapu kapsamında dava konusu taşınmazlar dışında taşınmazlarda bulunduğu, bunların bir kısmının hükmen Hazine adına tescil edildiği bildirilmiş, mahkemece bu bilginin gerçekliği araştırılmamış, bahsi geçen taşınmazların tapu kayıtları getirilmediği gibi hükmen tescili olanların tesciline esas dosyalar da kapsama alınmamıştır.
Tapu kayıtları mülkiyet belgesi hükmündedir. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasına Dair Kanunun 11. maddesinde 30.05.2007 tarih ve 5663 sayılı Kanunun 1. maddesi ile yapılan değişikliğe göre kültür ve tabiat varlıklarını koruma bölge kurullarınca birinci grup olarak tescil ve ilan edilen kültür varlıklarının bulunduğu taşınmazlar ile birinci ve ikinci derece arkeolojik sit alanlarındaki taşınmazların zilyetlik yolu ile iktisap edilemeyeceği öngörülmüştür. Tapulu taşınmazlar yönünden önleyici bir hüküm bulunmamakta olup, taşınmazın tapu kaydı kapsamında kalması halinde kayda değer verileceği kuşkusuzdur. Bu durumda tapu kayıtlarının kapsamının belirlenmesi ve adına tescil kararı verilen kişiler ile kayıt malikleri arasında akdi veya irsi irtibat bulunup bulunmadığının araştırılması zorunludur.
Ayrıca, dosya kapsamında tutanak asılları yer alan 108 ada 44, 45, 62, 63, 64, 65, 66 parsel sayılı taşınmazlar yönünden verilmiş bir tefrik kararı bulunmadığı halde mahkemece haklarında olumlu-olumsuz bir karar verilmediği, hakkında hüküm kurulan 108 ada 202 parselin ise tutanak aslının dosyada yer almadığı anlaşılmıştır.
Kadastro davalarında, tutanak aslının dosyada bulundurulması ve çelişkili kararların verilmemesi ve infaz sırasında tereddüt yaratılmaması bakımından aynı parseller hakkında açılan davaların birleştirilerek görülmesi ve taşınmaz hakkında tek sicil (kayıt) oluşturulması usûl hükmü gereğidir.
Bu nedenle, 108 ada 202 sayılı parselin tutanak aslının dosyaya alınmaması, dava konusu olduğu başkaca dava dosyası olup olmadığı araştırılarak var ise dava dosyalarının HUMK’nın 166. maddesi gereğince birleştirme hususunun düşünülmemesi, dava konusu olmasına rağmen hakkında hüküm kurulmayan 108 ada 44, 45, 62, 63, 64, 65, 66 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemiş olması yerinde görülmemiştir.
Tüm bu sebeplerle, öncelikle 108 ada 202 parsel sayılı taşınmazın kadastro tutanak aslının dosya kapsamına alınması, taşınmaz başka dosyada davalı ve tutanak aslı bu dosyada ise aynı parselin dava konusu olduğu dava dosyalarının HMK’nın 166. maddesi gereğince birleştirilmesi, sonrasında mahkemece, çekişmeli taşınmazların bulunduğu yerdeki sit alanına ilişkin tüm bilgi ve belgelerin ve sit haritasının ilgili kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulundan istenmesi, delil olarak dayanılan K.Sani 1928 tarih 8, 9, 11 sıra nolu ve 05.01.1948 tarih ve 1 sıra numaralı tapu kayıtlarının tüm geldi ve gitti kayıtları, kadastro sırasında revizyon görüp görmediği, revizyon görmüş ise revizyon gördüğü kadastro parsellerine ait kadastro tespit tutanakları eksiksiz olarak dosya kapsamına alınmalı, bu tapu kayıtlarına dayanılan ve çekişmeli taşınmazlara komşu olan taşınmazlara ilişkin açılmış bulunan başkaca dava bulunup bulunmadığı araştırılarak varsa bu dava dosyaları tespit edilmeli, yöreye ait en eski tarihli memleket haritası, hava fotoğrafları ve varsa amenajman planı ve ayrıca tespit tarihinden geriye doğru 15-20 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları ve bu fotoğraflara dayanılarak üretilmiş orijinal renkli memleket haritaları ilgili yerlerden getirtildikten sonra; önceki keşiflerde görev almamış halen Tarım ve ... Bakanlığı (... ve Su İşleri Bakanlığı) ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman ... yüksek mühendisleri arasından seçilecek bir ... mühendisi, bir arkeolog bilirkişi, bir ziraat mühendisi, bir jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi ve tapu fen memurundan oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle
yeniden yapılacak keşifte, çekişmeli yerler ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle, bu belgelerde taşınmazların ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyetlikle ormandan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03/03/2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi ... olan yerin üzerindeki ... bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt ... toprağının ... sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazların dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; fen ve uzman ... bilirkişiler eliyle yerine uygulanacak taşınmazların konumunu gösteren orijinal-renkli (renkli fotokopi) memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazların konumunu çevre parsellerle birlikte haritalar üzerinde gösterecekleri ayrı renklerle işaretli ve bilirkişilerin onayını taşıyan, duraksamaya yer vermeyecek nitelikte krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı, hukuken ve bilimsel olarak ve HGK'nın 15.11.2000 gün ve 2000/20-1663/1694 sayılı kararında açıklandığı gibi eğimi % 12'nin üzerinde olan toprak ve ... muhafaza karakteri taşıyan funda veya makiliklerle örtülü yerlerin ... niteliğinde ve 6831 sayılı Kanunun 1/j bendi kapsamı dışında olduğu gözetilmeli, taşınmazların 6831 sayılı Kanunun 17/2 anlamında ... içi açıklık olup olmadığı değerlendirilmeli, sit haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeğinin de sit haritası ölçeğine bilgisayar ortamında (... veya benzeri programlar kullanılarak) çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de gösterecek şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazların konumu çevre parsellerle birlikte sit haritası ile taşınmazlar ve geniş çevresini gösterir orjinal kadastro paftası çakıştırılarak, taşınmazların tam olarak yeri düzenlenecek krokide gösterilmeli, taşınmazlar üzerinde kalıntılar ve korunması gerekli kültür varlığı bulunup bulunmadığına ilişkin arkeolog bilirkişiden detaylı rapor alınmalı, dayanılan tapu kayıtları ile müdahillerin dayanağı 1937 tarih 1/6 nolu ve1937 tarih 250/5 nolu vergi kayıtları zemine uygulanmasının yapılması amacıyla dava konusu taşınmazların bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişiler yardımı ve uzman bilirkişi eliyle müdahillerin dayanağı vergi kayıtları ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 20. maddesi hükmü uyarınca dayanılan tapu kayıtları zemine uygulanmalı, uygulamada tapu kaydının haritası yoksa, kayıtta okunan sınırlar esas alınmalı, kayıtta yazılı hudutlar yerel bilirkişilere zeminde göstertilmeli, yapılacak gösterim sırasında önceki keşiflerde yapılan sınır gösterimleri de irdelenerek yerel bilirkişilerin zeminde gösterdiği hudutlar teknik bilirkişiye harita üzerinde işaretlettirilmeli, tapu kaydında tarif edilen sınır yerlerinden yerel bilirkişice bilinemeyenler bulunduğu takdirde bu konuda taraflara tanık dinletme olanağı sağlanmalı, uzman bilirkişiye kayıtlarda tarif edilen sınır yerleri düzenleyeceği haritada ayrı ayrı işaret ettirilmeli, uygulamaya ilişkin yerel bilirkişi ve tanık sözleri, dıştan komşu taşınmazların tespit tutanağı içeriği ve varsa dayanakları kayıtlarla denetlenmeli, bu yolla dava konusu taşınmazların dayanılan tapu kaydının kapsamında kalıp kalmadığı duraksamasız saptanmalı, tespit tutanağı bilirkişilerinin beyanları ile yerel bilirkişi ve tanık beyanları arasında aykırılık bulunduğu takdirde tespit tutanağı bilirkişileri de taşınmazlar başında ayrı ayrı dinlenerek, çelişki duraksamasız giderilmeli, tutunulan tapu kayıtlarının dayanağı harita varsa kapsamının haritasına göre belirleneceği düşünülmeli, uygulamada geniş kapsamlı kadastro paftasının ölçeği ile tapu kayıtlarının dayanağı haritanın ölçekleri eşitlenerek haritalar çakıştırılarak yerine uygulanmalı, uygulamada haritalarda tarif edilen belli poligon ve röper noktalar ile arz üzerindeki doğal ya da yapay sınır yerlerinden varsa değişmez nitelikte sınır yeri sayılabilecek kişi taşınmazlarından da yararlanılmalı, tapu kayıtları ifraz görmüş ise, ifraz haritaya dayandığı takdirde, az yukarıda açıklanan yöntemle haritalar yerine uygulanmalı; ifraz
görmemiş ise, ifraz yoluyla oluşan müfrez tapu kayıtlarında tarif edilen sınır yerlerinden yararlanılmalı, uygulamada ifraz yoluyla oluşan müfrez tapu kayıtlarının kapsamının kök tapu kayıtlarının kapsamı içinde aranmasının zorunlu olduğu düşünülmeli, ayrıca, taşınmazların tapu kayıtlarının tarif edilen türü de deliller değerlendirilirken gözönünde tutulmalı, önceki keşiflerde yapılan tapu uygulaması ve alınan beyanlar ile yapılacak keşifteki beyanların çelişmesi halinde çelişkiler giderilmeye çalışılmalı, uzman bilirkişiden keşfi izlemeye, yerel bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye imkan verecek ve yargı denetimine açık olacak şekilde ölçekli ayrıntılı, gerekçeli rapor alınmalı, tapu kayıtlarının mahalline uyduğu saptandığı takdirde, kayıt malikleri ile bu kayıtlara dayanan kişiler arasında akdi veya irsi irtibat bulunup bulunmadığı araştırılmalı, tapu kaydının intikalleri ve maliklerinin ölüm tarihi ile kullanım durumu dikkate alındığında kaydın hukuki kıymetini kaybedip kaybetmeyeceği, zilyet olan kişiler yararına kazanım şartlarının oluşup oluşmadığı tartışılmalı, sonrasında dosyada bulunan ... bilirkişi raporu ve rapora ekli memleket haritası ve hava fotoğraflarındaki konumu dikkate alınarak tapu kayıtlarının 4785 ve 5658 sayılı kanunlar kapsamında hukukî değerini yitirip yitirmediği değerlendirilmeli, dayanak tapu kayıtları şayet değişebilir sınırları içeriyorsa, tapu kaydının miktarı ile geçerli sayılması gerektiği düşünülmeli, tapu kapsamında kalıp da Hazine adına tescile karar verilen taşınmaz bulunduğunun belirlenmesi halinde ilgili dosyalar kapsama alınarak değerlendirilmeli, tüm bu araştırmalar sonucunda dava konusu taşınmazlardan tapu kapsamı dışında kalıp da ... sayılmayan ve zilyetlik ile kazanımı mümkün olan taşınmazlar var ise; bu taşınmazlar yönünden imar ve ihyanın hangi tarihte başlayıp tamamlandığı, kimden kime kaldığı, zilyetliğin ne zaman başlayıp nasıl sürdürüldüğü ve ekonomik amacına uygun olup olmadığı, maddi olaylara dayalı ve ayrıntılı olarak, taşınmazlar başında dinlenecek yerel bilirkişiler ile taraf tanıklarından sorulmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin doğruluğu yukarıda belirtilen ve gerçeğin kendisi olan belgelere dayalı olarak düzenlenecek bilirkişi kurulu raporuyla denetlenmeli, keşif sırasında taşınmazları çeşitli yönlerinden hali hazır durumunu gösterir renkli fotoğrafları çektirilip onaylanarak ve taşınmazlar fotoğraf üzerinde gösterilerek dava dosyası içine konulmalı, davanın açıldığı tarihten önce ya da sonra Hazine yetkilileri tarafından hazırlanan idari tahkikat ve haksız işgal (ecrimisil) tutanakları varsa bu tutanaklar da yerine uygulanıp tutanaklarda ismi yazılı kişiler tanık sıfatıyla dinlenilmeli, 3402 sayılı Kanunun 14/1. maddesinde yazılı 40 ve 100 dönüm kısıtlama araştırmasının aynı maddenin, 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen ikinci fıkrası hükümleri nazara alınarak yapılması gerektiği düşünülerek, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları yönünden aynı çalışma alanı içerisinde belgesizden zilyetliğe dayalı olarak tesbit ve tescil edilen taşınmaz olup olmadığı, varsa cinsi, parsel numaraları ve miktarı, tapu müdürlükleri ve ilgili kadastro müdürlüklerinden ve yine, aynı kişiler tarafından açılan tescil davası olup olmadığı hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüklerinden ayrı ayrı sorularak gerektiğinde tesbit tutanak örnekleri ve tapu kayıtları ya da tescil dava dosyaları getirtilip incelenmeli, taşınmazların sulu ya da kuru tarım arazisi olup olmadığı konusunda (5403 sayılı Kanunun 3/j maddesi ile Taşınmaz Malların Sınırlandırma Tespit ve Kontrol İşleri Hakkındaki Yönetmeliğin 10. maddesinin değişik ikinci fıkrası hükümlerine göre, sulu tarım arazisi: tarım yapılan bitkilerin büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, su kaynağından alınarak yeterli miktarda ve kontrollü bir şekilde karşılandığı araziler olarak açıklandığından) ziraat mühendisinden kanunun amacına uygun rapor alınmalı ve oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek eksik inceleme ile taşınmazlara ilişkin yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı ... Yönetimi ve davacı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine 29/04/2019 günü oy birliğiyle karar verildi.Başkan