21. Hukuk Dairesi 2019/176 E. , 2019/7876 K.
Gönderilme zamanı: 18 Kas 2021, 20:30
21. Hukuk Dairesi 2019/176 E. , 2019/7876 K.
'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ: Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
A)Davacı İstemi;
Davacı, tarımla uğraştığı ve esnaf bağkurlu olduğu ve 15/03/2000 tarihinde prim ödemesi bulunduğu halde sigortalılığının yapılmadığını belirterek 01/01/1999- 01/01/2002 tarihleri arasında sigortalı olduğunun tespitini istemiştir.
B)Davalı Cevabı;
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde özetle; Prim tevkifatı yapılmasına 08/01/1994 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile başlandığından öncesine ilişkin davacının prim tevkifatı bulunamayacağı, 2007/44 sayılı Genelge doğrultusunda 15/03/2000 tarihinde teslim ettiği üründen Kurum adına % 1 oranında tevkifat kesintisi ( 16.898,108 TL ) yapılmış olup, davacının kesinti yapıldığı tarih ile bu güne kadar geriye dönük hizmet alımı ve kayıt olmak için hiçbir talebinin olmadığının tespit edildiği, davacının kuruma yazılı başvurusu halinde tarım tescil kaydının 01/04/2000 tarihine alınması ile durumunun düzelmesi sağlanacak olup söz konusu primlerini ödemesi halinde de hizmetlerin emekliliğine sayılabileceği belirtilerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...Şeker Fabrikaları A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; Davanın kendileri yönünden husumetten reddi gerektiği, davacıdan yapılan şeker pancarı alımına ilişkin evraklar istenmişse de fabrikadaki su baskını ile evrakların zayi olduğu belirtilerek öncelikle husumet, aksi halde davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi;
İlk Derece Mahkemesince,' 2926 sayılı kanun kapsamında ilk tevkifat kesintisi tarihi olan 15/03/2000 tarihini takip eden ilk ay başı olan 01/04/2000 tarihinden itibaren davacının 2926 sayılı kanun kapsamında sigortalılığının başlatılması gerektiği, davacı adına kayıtlı araçlar, tapu kaydı, kooperatif ve oda kayıtları, tanık beyanları ve banka kayıtları dikkate alındığında davacının 01/04/2000- 31/12/2001 tarihleri arasında 2926 sayılı sayılı kanun kapsamında zorunlu tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılması gerektiği, ' gerekçesiyle ' Davanın kısmen kabulüne, Davacının 01/04/2000-31/12/2001 tarihleri arasında 2926 sayılı yasa kapsamında zorunlu tarım bağkur sigortalısı olduğunun tespitine, , -Zorunlu tarım bağkur sigortalılığı başlangıç tarihinin 01/04/2000 olarak belirlenmesine, -Davalı ... A.Ş. ve Toprak Mahsülleri Ofisi Genel Müdürlüğüne yöneltilen davanın husumetten REDDİNE, ' karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı kurum vekili özetle, 08/01/1994 tarihi öncesi prim tevkifat uygulaması olmadığı, davacının 15/03/2000 tarihli prim kesintisi olup kuruma başvurusu halinde tarım tescil kaydının 01/04/20000 tarihine alınacağı, dava açmada hukuki yararı olmadığı ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçeleri ile yasal süresi içinde istinaf yoluna başvurmuştur.Davacı vekili; Kısmen redde ilişkin kısmı temyiz etmiştir.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince ...1.İş Mahkemesinin 2014/1326 Esas, 2017/176 Karar sayılı kararının usul ve yönünden hukuka uygun bulunduğundan davacı vekilinin istinaf başvurusunun ESASTAN REDDİNE, ' karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili, istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği nedenlerle temyiz yoluna başvurmuştur.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
10/09/2014 tarih ve 6552 sayılı Kanun'un 64. maddesi ile eklenen 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 7/3. maddesi ile; '31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz' hükmü getirilmiştir.
Hukuk yargılamasında, mevzuatın yürürlüğe girdiği tarihten önceki olayların hukukî sonuçlarına, bu olaylar hangi mevzuat yürürlükte iken gerçekleşmişse kural olarak o mevzuat hükümleri uygulanır. Mevzuatın yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan işlemlerin hukuken bağlayıcı olup olmadıkları ve sonuçları, bu tarihten sonra dahi, yapıldıkları sırada yürürlükte bulunan mevzuata göre belirlenir.Ayrıca, Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş kararları; Kurumun prim alacaklarını Bakanlar Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi halinde, Bağ-Kur’un prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi, yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil yükümlülüğüne aykırılık teşkil ettiğinden, prim tevkifatının yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren sigortalı olarak kabulü gerektiği yönündedir.
İlk prim kesintisini izleyen yıllarda prim kesintisi veya ürün tesliminin gerçekleştiğinin belirlendiği durumlarda, bu yıllar için de tespit kararı verilmesi gerekmektedir.Tarım Bağ-Kur sigortalılığının temel koşulu 2926 sayılı Yasanın 2/1 ve 3/b maddelerinde belirtildiği gibi, tarımsal faaliyette bulunmaktır. Prim tevkifatına dayalı tespit davasında, salt ziraat odası ve kooperatif kaydı gibi belgelerin bulunması, davanın kabulü için yeterli değildir. Tarımsal faaliyetin sürdüğünün, faaliyete ilişkin olarak hangi tarımsal ürünlerin üretildiği, nereye satıldığı veya teslim edildiği gibi hususlar da somutlaştırılarak belirlenmelidir. Prim tevkifatı ve ürün tesliminin, iki yıla kadar olan süre dışında süreklilik arzettiği hallerde de, tarımsal faaliyetin sürekli olduğu kabul edilebilir.
Somut olayda, davanın 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 7/3. maddesinin yürürlük tarihinden sonra açılmış olup, dava açılmadan önce Kurum'a başvuru yapmanın gerekliliğine ilişkin bir şartın mevcut olduğu gözetilmeden, davacının Kuruma başvurusu olup olmadığı araştırılmadan hüküm kurulduğu gibi 15/03/2000 tarihli prim kesintisi haricinde kabul edilen dönemde davacı adına başka prim kesintisi veya ürün teslimi bulunup bulunmadığının da araştırılmadığı anlaşılmaktadır.Yapılacak iş, davacının Kuruma başvurusu olup olmadığını sormak, dava tarihinden önce davacının kuruma başvuru yoksa dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar vermek, Kuruma başvurunun bulunması halinde davacının prim kesintisi ve ürün teslimi yaptığı tarihler araştırılarak yukarıda anlatılan ilkeler ışığında ve 5510 sayılı Yasa'nun 7/b maddesi de dikkate alınarak Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğu süreleri belirlemek, 15/03/2000 tarihli prim kesintisi dışında başkaca prim kesintisi ve/veya ürün teslimi bulunmaması halinde ise davacının 01/04/2000- 31/12/2000 tarihleri arasında Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine karar vermekten ibarettir.O halde, davalı Kurumum bu yönleri amaçlayan temyiz irazları kabul edilmeli ve temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G) SONUÇ:Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17/12/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.
'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ: Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
A)Davacı İstemi;
Davacı, tarımla uğraştığı ve esnaf bağkurlu olduğu ve 15/03/2000 tarihinde prim ödemesi bulunduğu halde sigortalılığının yapılmadığını belirterek 01/01/1999- 01/01/2002 tarihleri arasında sigortalı olduğunun tespitini istemiştir.
B)Davalı Cevabı;
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde özetle; Prim tevkifatı yapılmasına 08/01/1994 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile başlandığından öncesine ilişkin davacının prim tevkifatı bulunamayacağı, 2007/44 sayılı Genelge doğrultusunda 15/03/2000 tarihinde teslim ettiği üründen Kurum adına % 1 oranında tevkifat kesintisi ( 16.898,108 TL ) yapılmış olup, davacının kesinti yapıldığı tarih ile bu güne kadar geriye dönük hizmet alımı ve kayıt olmak için hiçbir talebinin olmadığının tespit edildiği, davacının kuruma yazılı başvurusu halinde tarım tescil kaydının 01/04/2000 tarihine alınması ile durumunun düzelmesi sağlanacak olup söz konusu primlerini ödemesi halinde de hizmetlerin emekliliğine sayılabileceği belirtilerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...Şeker Fabrikaları A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; Davanın kendileri yönünden husumetten reddi gerektiği, davacıdan yapılan şeker pancarı alımına ilişkin evraklar istenmişse de fabrikadaki su baskını ile evrakların zayi olduğu belirtilerek öncelikle husumet, aksi halde davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi;
İlk Derece Mahkemesince,' 2926 sayılı kanun kapsamında ilk tevkifat kesintisi tarihi olan 15/03/2000 tarihini takip eden ilk ay başı olan 01/04/2000 tarihinden itibaren davacının 2926 sayılı kanun kapsamında sigortalılığının başlatılması gerektiği, davacı adına kayıtlı araçlar, tapu kaydı, kooperatif ve oda kayıtları, tanık beyanları ve banka kayıtları dikkate alındığında davacının 01/04/2000- 31/12/2001 tarihleri arasında 2926 sayılı sayılı kanun kapsamında zorunlu tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılması gerektiği, ' gerekçesiyle ' Davanın kısmen kabulüne, Davacının 01/04/2000-31/12/2001 tarihleri arasında 2926 sayılı yasa kapsamında zorunlu tarım bağkur sigortalısı olduğunun tespitine, , -Zorunlu tarım bağkur sigortalılığı başlangıç tarihinin 01/04/2000 olarak belirlenmesine, -Davalı ... A.Ş. ve Toprak Mahsülleri Ofisi Genel Müdürlüğüne yöneltilen davanın husumetten REDDİNE, ' karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı kurum vekili özetle, 08/01/1994 tarihi öncesi prim tevkifat uygulaması olmadığı, davacının 15/03/2000 tarihli prim kesintisi olup kuruma başvurusu halinde tarım tescil kaydının 01/04/20000 tarihine alınacağı, dava açmada hukuki yararı olmadığı ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçeleri ile yasal süresi içinde istinaf yoluna başvurmuştur.Davacı vekili; Kısmen redde ilişkin kısmı temyiz etmiştir.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince ...1.İş Mahkemesinin 2014/1326 Esas, 2017/176 Karar sayılı kararının usul ve yönünden hukuka uygun bulunduğundan davacı vekilinin istinaf başvurusunun ESASTAN REDDİNE, ' karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili, istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği nedenlerle temyiz yoluna başvurmuştur.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
10/09/2014 tarih ve 6552 sayılı Kanun'un 64. maddesi ile eklenen 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 7/3. maddesi ile; '31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz' hükmü getirilmiştir.
Hukuk yargılamasında, mevzuatın yürürlüğe girdiği tarihten önceki olayların hukukî sonuçlarına, bu olaylar hangi mevzuat yürürlükte iken gerçekleşmişse kural olarak o mevzuat hükümleri uygulanır. Mevzuatın yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan işlemlerin hukuken bağlayıcı olup olmadıkları ve sonuçları, bu tarihten sonra dahi, yapıldıkları sırada yürürlükte bulunan mevzuata göre belirlenir.Ayrıca, Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş kararları; Kurumun prim alacaklarını Bakanlar Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi halinde, Bağ-Kur’un prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi, yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil yükümlülüğüne aykırılık teşkil ettiğinden, prim tevkifatının yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren sigortalı olarak kabulü gerektiği yönündedir.
İlk prim kesintisini izleyen yıllarda prim kesintisi veya ürün tesliminin gerçekleştiğinin belirlendiği durumlarda, bu yıllar için de tespit kararı verilmesi gerekmektedir.Tarım Bağ-Kur sigortalılığının temel koşulu 2926 sayılı Yasanın 2/1 ve 3/b maddelerinde belirtildiği gibi, tarımsal faaliyette bulunmaktır. Prim tevkifatına dayalı tespit davasında, salt ziraat odası ve kooperatif kaydı gibi belgelerin bulunması, davanın kabulü için yeterli değildir. Tarımsal faaliyetin sürdüğünün, faaliyete ilişkin olarak hangi tarımsal ürünlerin üretildiği, nereye satıldığı veya teslim edildiği gibi hususlar da somutlaştırılarak belirlenmelidir. Prim tevkifatı ve ürün tesliminin, iki yıla kadar olan süre dışında süreklilik arzettiği hallerde de, tarımsal faaliyetin sürekli olduğu kabul edilebilir.
Somut olayda, davanın 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 7/3. maddesinin yürürlük tarihinden sonra açılmış olup, dava açılmadan önce Kurum'a başvuru yapmanın gerekliliğine ilişkin bir şartın mevcut olduğu gözetilmeden, davacının Kuruma başvurusu olup olmadığı araştırılmadan hüküm kurulduğu gibi 15/03/2000 tarihli prim kesintisi haricinde kabul edilen dönemde davacı adına başka prim kesintisi veya ürün teslimi bulunup bulunmadığının da araştırılmadığı anlaşılmaktadır.Yapılacak iş, davacının Kuruma başvurusu olup olmadığını sormak, dava tarihinden önce davacının kuruma başvuru yoksa dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar vermek, Kuruma başvurunun bulunması halinde davacının prim kesintisi ve ürün teslimi yaptığı tarihler araştırılarak yukarıda anlatılan ilkeler ışığında ve 5510 sayılı Yasa'nun 7/b maddesi de dikkate alınarak Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğu süreleri belirlemek, 15/03/2000 tarihli prim kesintisi dışında başkaca prim kesintisi ve/veya ürün teslimi bulunmaması halinde ise davacının 01/04/2000- 31/12/2000 tarihleri arasında Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine karar vermekten ibarettir.O halde, davalı Kurumum bu yönleri amaçlayan temyiz irazları kabul edilmeli ve temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G) SONUÇ:Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17/12/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.