3. Hukuk Dairesi 2019/3402 E. , 2019/10483 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2019/3402 E. , 2019/10483 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, taraflar arasında araç satışı için 02/04/2004 tarihinde sözleşme yapıldığını, sözleşmeye göre davalı şirket tarafından araç için çekilen kredi ödemelerinin davacı tarafından yapılacağı, taksitler bittikten sonra aracın devredileceğini, ancak kredi ödemelerine rağmen aracın devredilmediğini, ihtarname ile davacı tarafından ödenen 41.360,00 TL'nin talep edildiğini, davalı hakkında icra takibi başlatıldığını, davalının itiraz ettiğini belirterek itirazın iptali ile takibin devamına, davalının %40 icra inkar tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, aracın sıfır teslim edildiğini, fiilen davacının kullandığını, araç devredilmek istendiğinde piyasaya olan borçlarından dolayı davacının devralmak istemediğini, davacının ihtarından sonra ise davalı şirketin mali sıkıntıları nedeniyle araç üzerinde haciz bulunduğundan aracın devrinin yapılamadığını, aracın devrini vermeye hazır olduklarını, vergi borçlarının kendileri tarafından ödendiğini, dava tarihi itibariyle hesaplanacak 2. el değerini isteyebileceğini, aracın davacının kullanımında olduğundan faizde talep edemeyeceğini belirterek davanın reddini ve % 20 tazminata karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, sözleşme uyarınca davacının araç fatura bedelinden sorumlu olduğu ve tazminat şartları oluşmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile; asıl alacak miktarı 28.544,20 TL'lik kısma yapılan itirazın iptaline, takibin 28.544,20 TL asıl alacak, 299,71 TL faiz ve 61,03 TL ihtarname masrafı üzerinden devamına, tarafların tazminat taleplerinin reddine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Dairemiz 02/03/2016 T. 2015/5261 E. 2016/3053 K. sayılı ilamında; “...Somut olayda; taraflar arasındaki 02/04/2004 tarihli sözleşmeyle davalı adına çekilen banka kredilerinin tüm taksit ödemelerinin davacı tarafından yapılacağı, taksitlerin bitiminden sonra aracın ruhsatının davacıya verileceğinin kararlaştırıldığı belirlenmiştir.
A) Davacı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Trafik siciline kayıtlı araçların mülkiyetinin devrini öngören her türlü sözleşmelerin geçerliliği 2918 sayılı Kanunun 20/d maddesi uyarınca resmi şekilde yapılmalarına bağlıdır. Burada sözü edilen resmi şekil, sözleşmenin noterde re'sen düzenleme şeklinde yapılmasıdır. Bu şekil şartı geçerlilik şartı olup, bu şekle uygun yapılmayan sözleşmeler baştan itibaren geçersizdir. Geçersiz sözleşmeler ise taraflar için hak ve borç doğurmazlar. Taraflar sadece ve ancak birbirlerine verdiklerini sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı olarak geri isteyebilirler. (HGK, 2003/4- 676 E. ve 2003/639 K.sayılı kararında açıklandığı gibi)
Dava konusu satış sözleşmesine göre, araç bedelinin davalı adına çekilen kredinin taksit ödemelerinin davacı tarafından yapılacağının kararlaştırılması karşısında, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre taraflar verdiklerini geri isteyebileceklerinden aracın fatura bedeline hükmedilmesi doğru değildir.
O halde, mahkemece; araç satış sözleşmesine istinaden davacı tarafından yapılan ödemelerin tespit edilerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde araç bedeline hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
B) Davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine;
Davacı ancak, haricen satın aldığı aracın davalıya iadesi etmesi koşulu ile, verdiği satış bedelini geri istemek hakkına haizdir. Aracın karşı tarafa iade edildiği anda temerrüt oluşacağı için, davacı araç kendisinde bulunduğu sürece, satış bedeline faiz isteyemez.
Bu ilkeler ışığında somut olaya bakacak olursak, davalı tarafça aracın davacı da olduğu iddia edildiğine ve davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde satıcının satış parasının iade edilene kadar aracı kullanmaya devam edebileceği yönünden beyanına göre mahkemece, aracın davacı tarafından davalıya iade edilip edilmediğini araştırılıp, buna göre faiz konusunda bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.” gerekçesi ile bozmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılamada “Davacıların davasının kısmen kabul kısmen reddi ile, Alanya 2. İcra Müdürlüğü'nün 2012/8184E. sayılı takip dosyasına yapılan itirazın 28.460,90TL asıl alacak yönünden iptaline, takibin bu miktar üzerinen devamına, koşulları oluşmayan icra inkar tazminatı talebinin reddine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine, karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Dava, harici araç satımına dayalı bedele yönelik takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
1-Anayasanın 141 inci maddesinin üçüncü fıkrası; 'Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.' buyurucu hükmünü içermektedir. HMK'nın 297 nci maddesinde de, kararın kapsayacağı hususlar ayrıntılı biçimde belirtilmiş olup, bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre; iki tarafın iddia ve savunmalarının özeti, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebebin mahkeme kararlarında açıkça gösterilmesi zorunludur.
Bir mahkeme kararının gerekçesi, davaya konu maddi vakaların mahkemece ne şekilde nitelendirildiğini, kurulan hükmün hangi hukuksal düzenlemelere dayandırıldığını ortaya koyar. Kısaca, maddi vakıalar ile hüküm fıkrası arasındaki bağlantıyı gösterir.
Hâkim, gerekçe sayesinde verdiği hükmün doğru olup olmadığını, yani kendini denetler. Yargıtay da, bir hükmün hukuka uygun olup olmadığını ancak gerekçe sayesinde denetleyebilir. Taraflar da ancak gerekçe sayesinde haklı olup olmadıklarını daha iyi anlayabilirler. Bir hüküm, ne kadar haklı olursa olsun, gerekçesiz ise tarafları doyurmaz.
Bu açıklamalar ışığında yapılan incelemede; mahkemece, davacının yapmış olduğu bir kısım ödemeler tespit edilerek 28.460,90TL asıl alacak yönünden iptaline karar verildiği, ancak dosyadaki ödeme dekontlarının tüm ödemeleri ihtiva etmediği anlaşılmıştır.Bu sebeple dosyadaki eksik dekontların da tamamlanarak ortaya çıkacak bedele göre hüküm kurulması gerekmekte olup bu hususta mahkemece gerekçesiz bir şekilde hüküm kurulmuştur.Yine mahkemece davacının faize ilişkin talebin reddine yönelik verdiği kararda, dosya içerisinde yapılan zilyetlik araştırmasında dosyadaki delillerin aracın kimin elinde olduğuna ilişkin hususu aydınlatılmadığı, davacının dayanmış olduğu deliller de dikkate alınmadan mahkemece eksik araştırma ile hüküm kurulduğu görülmüş olup, kararın gerekçesiz olması sebebi ile de Yargıtay'ın hukuki denetim yapması imkansız kılınmıştır.
Hal böyle olunca, mahkemece; Anayasanın 141 inci maddesinin üçüncü fıkrası ve ona koşut bir düzenleme içeren HMK’nın 297 nci maddesindeki hükümler gözetilerek, bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebebin açıkça gösterilmesi suretiyle, davaların esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesis edilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
2- Bozma nedenine göre, taraf vekillerinin sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle, kararın HUMK'nın 428 inci maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenle tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, 6100 sayılı HMK'nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu davalı yönünden açık, davacı yönünden kapalı olmak üzere, 24.12.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.