1. Hukuk Dairesi 2015/6528 E. , 2018/41 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2015/6528 E. , 2018/41 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAŞINMAZIN KULLANMA BİÇİMİNİN HÜKMEN BELİRLENMESİ

Taraflar arasında görülen taşınmazın kullanma biçiminin hükmen belirlenmesi davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, duruşma isteği değer yönünden reddedilerek Tetkik Hakimi ... 'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü

-KARAR-
Dava paylı mülkiyet üzere olan taşınmazda kullanma ve yararlanma biçiminin hükmen belirlenmesi ile muarazanın giderilmesi isteklerine ilişkindir.
Davacı, 120 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davalılar ile paydaş olduklarını, taşınmazın kendilerine toprak reformu kapsamında satıldığını ancak davalıların 1.sınıf tarım arazisi vasfında olan yerleri kullanmasına rağmen kendisinin 3.sınıf tarım arazisi vasfında olan yeri kullandığını ileri sürerek TMK 693/2 maddesi kapsamında taşınmazın kullanımının yer itibariyle hükmen belirlenmesini istemiştir.
Davalılar, çekişmeli taşınmazın ... tarafından satışının farklı tarihlerde yapıldığını, davacının kullanacağı yeri bilerek satın aldığını ve reform kuralları gereğince 1.sınıf ile 2.sınıf tarım arazilerinin farklı şekilde dağıtımının yapıldığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Davanın idare mahkemelerinin görev alanına girdiği gerekçesiyle verilen görevsizlik kararı Dairece '... Hakim, paydaşlık ilişkisinin devamında fayda ve zorunluluk olan hallerde, paydaşların sicilden kaynaklanan haklarını ihlal etmeksizin, diğer paydaşların hakları ile bağdaştığı ölçüde, somut olayın özelligini, taşınmazın konumunu, kullanma amaçlarını, niteliklerini, yöresel örf ve adetlerini, tarafların ihtiyaç ve gereklerini gözetmek suretiyle paylı malın kullanılmasının zaman veya yer itibariyle paydaşlar arasında ne şekilde bölünebileceğini saptayıp buna göre karar vermek durumundadır. Bunun için de, taşınmaz başında keşif yapılarak, uzman bilirkişilerden açıklanan ölçütleri yansıtan, paylı taşınmazın zaman ve yer olarak bölünme biçimini belirleyen, çeşitli seçenekleri içeren rapor alınması, bunlardan en uygun olanına hükmedilmesi gereklidir. Hal böyle olunca yukarıda değinilen ilkeler çerçevesinde araştırma ve inceleme yapılarak işin esasına girilerek taraflar arasındaki kullanım ve yararlanma biçiminin belirlenmesi ve sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken yazılı gerekçelerle görevsizlik kararı verilmesi doğru değildir ... ' gerekçesiyle bozulmuş, mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda paydaşlar arasındaki en uygun kullanımın fiili kullanım olduğu, farklı bir seçeneğin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bilindiği ve 09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme kararında açıklandığı üzere bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda mahkeme yönünden o kararda gösterilen şekilde inceleme yapılarak yine bozma ilamında açıklanan hukuki esaslar çerçevesinde hüküm kurma yükümlülüğü doğar. Bu hukuki aşama 'kazanılmış hak' olarak adlandırılır.
Ne var ki bozmanın maddi yanılgıya dayalı olması usuli kazanılmış hakkın istisnalarından birisidir.
Öte yandan, görev kamu düzenine ilişkin olup yargılamanın her aşamasında resen gözetilmesi zorunludur.
Somut olayda, dava 6100 sayılı HMK'nın yürürlük tarihinden sonra, 08.03.2012 tarihinde açılmış olup HMK'nın 2. maddesi uyarınca görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olmasına rağmen bozmada bu yön üzerinde durulmamıştır.
Hal böyle olunca görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esası bakımından karar verilmesi doğru değildir.
Davacının bu yöne değinen temyiz itirazı yerindedir. Kabulü ile hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 08/01/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.