1. Hukuk Dairesi 2016/16268 E. , 2020/1581 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2016/16268 E. , 2020/1581 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü


-KARAR-

Dava, bağıştan rücu hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacı, miras bırakan annesi ...'ın tapulu taşınmazını 18.12.1990 tarihinde karakol yapılması şartıyla Hazineye bağışladığını, dava tarihine kadar bağış koşullarının gerçekleştirilmediği gibi taşınmazın kadastro çalışmaları sırasında 125 ada 3 parsel numarasıyla Hazine adına tespit edildiğini ileri sürerek, iptal ve miras bırakanın tüm mirasçıları adlarına tescil isteğinde bulunmuştur.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulüne ilişkin verilen karar, Dairece, ‘…Somut olaya gelincemiras bırakanın, dava dışı mirasçılarının bulunduğu gözetilerek davada yer almayan mirasçıların olurlarının alınması ya da terekeye TMK.'nun 640. maddesi uyarınca atanacak temsilci aracılığı ile yargılamanın sürdürülmesi gerekirken, davanın görülebilirlik koşulu gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.’gerekçesiyle bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamanın sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden miras bırakan ...’ın dava konusu taşınmazını 18/12/1990 tarihinde kayıtsız ve şartsız olarak askeri amaçlarda kullanılmak üzere Hazineye hibe ettiği, taşınmazın daha sonra senetsizden 14/08/2008 tarihinde Hazine adına tespit ve tescil edildiği, miras bırakan ...’in 01/07/2001 tarihinde ölümü ile geriye mirasçı olarak davacı oğlu ile yargılama sırasında davaya muvafakat eden çocukları ..., ... ve ...’un kaldıkları, eldeki davanın ise 03/01/2008 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, bağıştan dönme (rücu) bağışlayanın tek yanlı, bağışlanana varması gereken beyanıyla geriye yürürlü (makable şamil) olarak hukuki ilişkiye son veren yenilik doğurucu bir haktır. Bağışlayan koşullu veya mükellefiyetli şekilde bağışta bulunmuşsa, bağışlanandan hukuka, ahlaka aykırı veya imkansız olmadığı sürece 818. sayılı Borçlar Kanunu'nun (BK) 241. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 291. maddesi uyarınca koşul veya mükellefiyetin yerine getirilmesini isteyebilir. Haklı bir neden olmaksızın yerine getirilmemesi halinde de BK. nin 244/3. TBK. nin 295. maddesine dayanarak bağıştan dönme hakkını kullanıp verdiğini geri isteyebilir.
Hemen belirtmek gerekir ki bağış sözleşmesindeki koşul veya mükellefiyetin niteliğinin, kapsamının yerine getirilme zamanının tam olarak tespiti büyük önem taşır. Bu itibarla salt kullanılan sözlerin değil, tarafların gerçek iradelerinin ve bağışlayanın asıl amacının ortaya çıkarılması gerekir. Ayrıca amacın gerçekleşmeyeceğinin kesin biçimde anlaşılması tarihi ile bu tarihten itibaren BK. nin 246. TBK. nin 297. maddesine göre bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde bağıştan dönme (rücu) hakkının kullanılıp kullanılmadığının araştırılması da zorunludur.
Öte yandan, TBK.'nun 297/3.madde hükmüne göre bağışlayan sağlığında geri alma sebebini öğrenememişse, mirasçıları ölümünden başlayarak bir yıl içinde bağışlamayı geri alma hakkını kullanabilir. Bu durumda davacıların mirasbırakanın payına ilişkin açtıkları bu davada mirasbırakanın ölüm tarihi gözetildiğinde 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği tartışmasızdır.
Hâl böyle olunca, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması doğru değildir.
Davalının yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 05/03/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.