8. Hukuk Dairesi 2017/16535 E. , 2019/7309 K

[İctihat]

8. Hukuk Dairesi 2017/16535 E. , 2019/7309 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
ASIL DOSYADA DAVACI-BİR. DOSYADA DAVALI : ...
ASIL DOSYADA DAVALI-BİR. DOSYADA DAVACI : ...
ASIL DAVA TÜRÜ : Tapu İptali Ve Tescil, Olmazsa Alacak Ve Manevi Tazminat
BİR.DOSYA DAVA TÜRÜ: Sözleşmenin Ve Senedin İptali, Elatmanın Önlenmesi ve Ecrimisil

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, asıl davada, tapu iptal ve tescil talebinin reddine, alacak davasının kısmen kabulüne, manevi tazminat talebinin reddine, birleşen davalardan elatmanın önlenmesi ve ecrimisil talebinin reddine, sözleşmenin iptali davasında karar verilmesine yer olmadığına, senedin iptali talebi yönünden birleşen dosya davacısının borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş olup hükmün asıl dosyada davacı vekili ile birleşen dosyada davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.


KARAR

Asıl davada davacı/birleşen davada davalı vekili, dava konusu 4093 ada 3 parsel sayılı taşınmazın malikinin Melikgazi Belediyesi olduğunu, davalının ise dava konusu taşınmaza ait tapu tahsis belgesinin bulunduğunu ve tahsis belgesinde yazılı numarası 436 ada 3 parsel olan taşınmazı vekil edenine 02/06/1999 tarihli harici satış sözleşmesi ile sattığını, satış bedelini alarak zilyetliğini vekil edenine teslim ettiğini, dava konusu taşınmazın Belediye tarafından 2008 yılında davalı adına tahsis edilerek tapuya tescil edildiğini, satın alınan tarihten sonra vekil edeni tarafından dava konusu taşınmaz üzerine bina yaptırılıp ağaç dikildiğini, ancak davalının dava konusu taşınmazı vekil edenine tapuda devretmediğini belirterek, dava konusu taşınmazın öncelikle tapusunun iptali ile vekil edeni adına tesciline, bu talep kabul görmez ise vekil edeni tarafından yapılan bina ve dikilen ağaç değerlerinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 70.000,00 TL sinin en yüksek faiz oranı ile davalıdan tahsiline, yine dava konusu arsanın dava tarihindeki değerinin en yüksek faiz oranı ile veya vekil edeni tarafından 02/06/1999 tarihinde ödenen 3.050,00 TL' nin en yüksek faiz oranı ile davalıdan tahsiline ve son olarak da 20.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak vekil edenine verilmesine karar verilmesini istemiştir.
Asıl davada davalı/birleşen davada davacı vekili ayrı ayrı açılarak birleşen davalarda, dava konusu taşınmazın satışına konu olan sözleşmenin geçersiz olduğunu, sözleşmedeki bedelin ödenmediğini, sözleşmede bahsi geçen teminat senedinin birleşen davalıda kaldığını belirterek satış sözleşmesinin iptaline ve sözleşmede bahsi geçen vekil edeni tarafından boş olarak imzalanıp birleşen davalıya verilen teminat senedinin iptaline, yine, davalının dava konusu taşınmazı sözleşmenin geçersiz olmasından dolayı haksız olarak işgal etmesi nedeni ile dava tarihinden geriye yönelik 5 yıllık ecrimisil bedelinin davalıdan tahsiline ve dava konusu taşınmazdan davalının tahliye edilmesine karar verilmesini istemiş, asıl davanın ise reddini savunmuştur.
Mahkemece, asıl dava yönünden tapu iptali ve tescil talebinin reddine, bina ve ağaç bedeli talebinin kısmen kabulü ile 67.610,12 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte asıl dosyada davalı ...'ten alınarak davacı ...'e verilmesine, 02/06/1999 tarihinde ödenen 3.050,00 TL'nin dava tarihindeki rayiç değerinin tahsili talebinin kabulü ile 30.647,15 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte asıl dosyada davalı ...'ten alınarak davacı ...'e verilmesine, manevi tazminat davasının reddine birleşen dosyada satış sözleşmesinin iptali talebi konusunda karar verilmesine yer olmadığına, asıl dosyada davalı ... tarafından birleşen dosyada davalı ...'e verilen 02/06/1999 tarihli senedin teminat senedi olduğu kabul edildiğinden, bu senet yönünden birleşen dosyada davacı ...'ün borçlu olmadığının tespitine, diğer birleşen dosyada davacı ... tarafından davalı ... aleyhine açılan el atmanın önlenmesi ve ecrimisil isteminin reddine karar verilmiş, hüküm asıl dosyada davacı/birleşen dosyada davalı ... vekili ile asıl dosyada davalı/birleşen dosyada davacı ... tarafından temyiz edilmiştir.
1) Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, asıl dosyada davacı/birleşen dosyada davalı vekilinin tüm, asıl dosyada davalı/birleşen dosyada davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2) Birleşen dava, el atmanın önlenmesi ve ecrimisil isteklerine ilişkindir.
Tüm dosya içeriği ve toplanan delillerden, dava konusu 4093 ada 3 parsel sayılı taşınmazın birleşen davacı adına 775 Sayılı Yasaya göre tahsis işlemi ile 25/12/2008 tarihinde tapuya tescil edildiği, asıl dosyada davacının dava konusu taşınmazı, (tahsis belgesinde yazılı numarası 436 ada 3 parsel olan) 02/06/1999 tarihli harici satış sözleşmesi ile satın alarak taşınmaza zilyet olduğu, Mahkemece dava konusu taşınmazın satış tarihindeki güncel değerinin belirlendiği ve asıl dosyada belirlenen 30.647,15 TL'nin davalı ...'ten tahsiline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere TMK'nin 993. ve 994. madde hükümleri geri vermekle yükümlü iyiniyetli zilyedin hak ve borçlarını düzenlemiştir. Geçersiz sözleşme nedeniyle taşınmazı geri vermekle yükümlü olan iyiniyetli zilyedin, taşınmazı geri vermekten kaçınma ya da alıkoyma hakkı TMK'nin 994/1 maddesi ile tanınmış bir haktır. İyiniyetli zilyet, elatmanın önlenmesi (geri verme) davası sırasında def’i (savunma) yoluyla zorunlu ve yararlı giderler ile harici satış bedelinin ödenmesini isteyebileceği gibi, taşınmazın geri verilmesinden sonra taşınmazı geri verirken açıkça veya örtülü olarak vazgeçmemiş (feragat etmemiş) olduğu hallerde, faydalı ve zorunlu giderler ile satış bedelini sonradan ve ayrı bir dava ile istemesine engel yoktur. (Y.4.H.D 03.06.1958 tarihli ve 3265/3847 sayılı kararı, Prof. Dr. Jale G. Akipek, Prof. Dr. Turgut Akıntürk, Eşya Hukuku 214,215 sayfa, Prof. Dr. Turhan Esener, Prof. Dr. Kudret Güven, Eşya Hukuku sayfa 100)
Geçersiz sözleşmeye dayalı satın alma, satın alan davalı bakımından satış bedeli üzerinden kişisel hak sağlar ve Türk Medeni Kanunu'nun 994/1. maddesi uyarınca iyiniyetli zilyet yapılanması nedeniyle faydalı ve zorunlu giderlerini isteyebileceği gibi anılan bu giderler ile satış bedeli üzerinden alıkoyma hakkı (hapis) tanınmasını da defi (savunma) yoluyla isteyebilir.
Somut olayda, yukardaki ilkeler ve açıklamalar gereği, taraflar arasında imzalanan geçersiz sözleşme gereği satış bedelinin iadesinin gerekeceği açıktır. Keza, asıl dosya olan tapu iptal ve tescil talebi ile terditli olarak açılan alacak davasında, Mahkemece, taşınmazın satış tarihindeki güncel değeri belirlenerek, birleşen dosyada davacıdan tahsiline karar verilmiştir. O halde, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 683. maddesinde ifadesini bulan, malikin hukuk düzeninin sınırları içerisinde o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, tasarrufta bulunma, yararlanma yetkilerine sahip olduğu, malını haksız olarak elinde bulunduran kişiye karşı her türlü el atmanın önlenmesi davası açabileceği, asıl olanın mülkiyet hakkı olduğu gözönünde bulundurularak, birleşen dosyada davacının el atmanın önlenmesine ilişkin talebinin, güncellenmiş ve mahkemece hüküm altına alınmış satış değeri üzerinden davalı lehine hapis (alıkoyma) hakkı tanınarak kabulüne karar verilmesi gerekmektedir. Mahkemece, asıl dosyada davacının iyiniyetli olduğundan bahisle, birleşen dosyada davacının el atmanın önlenmesi isteminin reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle el atmanın önlenmesi talebinin reddine yönelik kısmının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Birleşen dosyada davacının temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan kararın (2) sayılı bentte açıklanan nedenle 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, birleşen dosyada davacının 2 nolu bent dışındaki temyiz itirazları ile asıl dosyada davacının tüm temyiz itirazlarının (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle reddine, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 556,72 TL onama harcının peşin harçtan mahsubu ile artan 1.092,07 TL'nin asıl dosya davacısına iadesine, 10/09/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.