İİK’nun 89/4. maddesine dayalı olarak açılan tazminat davasında, tazminatın konusu
Gönderilme zamanı: 14 Tem 2022, 10:42
T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
ESAS NO : 2021/9628
KARAR NO : 2022/490
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara 6. İcra Ceza Mahkemesi
TARİHİ : 27/10/2020
NUMARASI : 2018/470-2020/415
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı vekili, icra mahkemesine başvurusunda, takip dışı (3. kişi) davalı A………. İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin, 89/1 haciz ihbarnamesine itirazının haksız olduğunu ileri sürerek davalının, haciz ihbarnamesindeki miktar tutarında tazminata mahkum edilmesini talep ettiği, mahkemece; tazminat isteminin reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
2004 sayılı İİK’nun 89. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında; “Hamiline ait olmayan veya cirosu kabil bir senetle müstenit bulunmayan alacak veya sair bir talep hakkı veya borçlunun üçüncü şahıs elindeki taşınır bir malı haczedilirse icra memuru; borçlu olan hakiki veya hükmi şahsa bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödeyebileceğini ve takip borçlusuna yapılan ödemenin muteber olmadığını veya malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildirir. Bu haciz ihbarnamesinde, ayrıca 2, 3 ve 4. fıkra hükümleri de üçüncü şahsa bildirilir. Üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesinin tebliğinden önce borç ödenmiş veya mal istihlak edilmiş veya kusuru olmaksızın telef olmuş veya malın borçluya ait olmadığı veya malın kendisine rehnedilmiş olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise, keyfiyeti, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmeye mecburdur” hükmüne yer verilmiştir.
Kanun hükmünde yer alan tazminatın konusu, haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunması sebebiyle takip alacaklısının uğradığı zarardır. Bu davada, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunu davacı takip alacaklısı ispat etmelidir. Üçüncü kişinin beyanının aksi, İİK.’nun 68. maddesinde sayılan belgelere bağlı olmaksızın her türlü delille ispat edilebilir. Anılan maddenin açık hükmü gereğince; icra mahkemesince, genel hükümlere göre yargılama yapılarak sonuca gidilmelidir.
İİK’nun 89/4. maddesine dayalı olarak açılan tazminat davasında, tarafların göstereceği deliller, ticari defterler ve kayıtlar üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak, ihbarnamenin tebliğ tarihi itibariyle, borçlunun, üçüncü kişiden istenebilir, kesin nitelikte bir alacağının mevcut olup olmadığı genel hükümler çerçevesinde belirlenir, diğer bir ifade ile anılan maddeye göre tazminata hükmedilebilmesi için, borçlunun, haciz ihbarnamesinin üçüncü kişiye tebliği tarihi itibariyle, üçüncü kişi nezdinde kesinleşmiş, İİK.’nun 89/1. maddesi kapsamında haczedilebilecek muaccel bir alacağının bulunması zorunludur.
Somut uyuşmazlıkta; mahkemece hükme esas alınan bila tarihli ek bilirkişi raporunda; A……… İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. İle “Me……. H…….. Coşar – A…… End. İnş. Mak. San. Tic. Şirketlerinin 01/01/2013-26/03/2014 ve 30/06/2014 tarihi itibariyle muavin defterleri, banka ekstreleri, faturalar, ticari iş nedeniyle yapılan sözleşme, hakedişler, belgeler ile adı geçen şirketlere ait yevmiye defteri, envanter defteri, defteri kebir defterleri ile söz konusu belgelerin dosyaya kazandırılması gerektiği tespitine yer verildikten sonra; Alemdaroğlu İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd .Şti.nin defteri kebir – envanter, yevmiye defterleri ile A.. İnş. Haf. Nak.Tur. San. Tic. Ltd. Şti.- Basra İnş. San. Tic. Ltd. Şti. İş ortaklığına ait ticari defter ve belgelerin incelendiği hususu belirtilerek , haciz ihbarnamesine itiraz tarihi olan 26/03/2014 tarihi itibariyle , M………. H……. Coşar-A……. End. İnş. Mak. San. Tic. adına bir hesap açılmadığı, tarafların arasında borç-alacak ilişkisi ve herhangi bir alacağın olmadığı belirtilmiştir.
3. Kişi A……. İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin, asıl borçlu M…. H……. Coşar-A…… End. İnş. Mak. San. Tic. Şti’ne, haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi itibariyle kesinleşmiş ve muaccel bir borcunun bulunup bulunmadığının tespiti için hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda temin edilmesi gerektiği belirtilen tüm ticari defter ve belgeler ile banka ekstreleri, faturalar, ticari iş nedeniyle yapılan sözleşme, hakedişlerle birlikte banka hesapları üzerinde karşılaştırmalı olarak bilirkişi incelemesi yaptırılıp, 89/1. haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi itibariyle borçlunun 3. şahıs şirketten herhangi bir alacağının olup olmadığının net olarak tespit edilerek sonucuna göre hukuki durumun tayin ve takdiri yerine, yeterli olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde karar verildiği, bu sebeple sözkonusu ticari defterlerin temini için, defterlerin ibraz edilmesi hususunda taraflara HMK’nun 220/3.maddesi ve HMK’nun 222/5. maddesi ihtarını içeren meşruhatlı davetiyenin usulüne uygun olarak tebliği ile sonucuna göre HMK’nun 222/5. maddesi gereğince bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
Ayrıca İİK’nın 89/4. maddesi kapsamında tazminat talep edilen davalı şirketin gerekçeli karar başlığında gösterilmemesi de hatalı olup, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerden İİK’nun 366. ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/01/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L A M I
ESAS NO : 2021/9628
KARAR NO : 2022/490
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara 6. İcra Ceza Mahkemesi
TARİHİ : 27/10/2020
NUMARASI : 2018/470-2020/415
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı vekili, icra mahkemesine başvurusunda, takip dışı (3. kişi) davalı A………. İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin, 89/1 haciz ihbarnamesine itirazının haksız olduğunu ileri sürerek davalının, haciz ihbarnamesindeki miktar tutarında tazminata mahkum edilmesini talep ettiği, mahkemece; tazminat isteminin reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
2004 sayılı İİK’nun 89. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında; “Hamiline ait olmayan veya cirosu kabil bir senetle müstenit bulunmayan alacak veya sair bir talep hakkı veya borçlunun üçüncü şahıs elindeki taşınır bir malı haczedilirse icra memuru; borçlu olan hakiki veya hükmi şahsa bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödeyebileceğini ve takip borçlusuna yapılan ödemenin muteber olmadığını veya malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildirir. Bu haciz ihbarnamesinde, ayrıca 2, 3 ve 4. fıkra hükümleri de üçüncü şahsa bildirilir. Üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesinin tebliğinden önce borç ödenmiş veya mal istihlak edilmiş veya kusuru olmaksızın telef olmuş veya malın borçluya ait olmadığı veya malın kendisine rehnedilmiş olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise, keyfiyeti, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmeye mecburdur” hükmüne yer verilmiştir.
Kanun hükmünde yer alan tazminatın konusu, haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunması sebebiyle takip alacaklısının uğradığı zarardır. Bu davada, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunu davacı takip alacaklısı ispat etmelidir. Üçüncü kişinin beyanının aksi, İİK.’nun 68. maddesinde sayılan belgelere bağlı olmaksızın her türlü delille ispat edilebilir. Anılan maddenin açık hükmü gereğince; icra mahkemesince, genel hükümlere göre yargılama yapılarak sonuca gidilmelidir.
İİK’nun 89/4. maddesine dayalı olarak açılan tazminat davasında, tarafların göstereceği deliller, ticari defterler ve kayıtlar üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak, ihbarnamenin tebliğ tarihi itibariyle, borçlunun, üçüncü kişiden istenebilir, kesin nitelikte bir alacağının mevcut olup olmadığı genel hükümler çerçevesinde belirlenir, diğer bir ifade ile anılan maddeye göre tazminata hükmedilebilmesi için, borçlunun, haciz ihbarnamesinin üçüncü kişiye tebliği tarihi itibariyle, üçüncü kişi nezdinde kesinleşmiş, İİK.’nun 89/1. maddesi kapsamında haczedilebilecek muaccel bir alacağının bulunması zorunludur.
Somut uyuşmazlıkta; mahkemece hükme esas alınan bila tarihli ek bilirkişi raporunda; A……… İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. İle “Me……. H…….. Coşar – A…… End. İnş. Mak. San. Tic. Şirketlerinin 01/01/2013-26/03/2014 ve 30/06/2014 tarihi itibariyle muavin defterleri, banka ekstreleri, faturalar, ticari iş nedeniyle yapılan sözleşme, hakedişler, belgeler ile adı geçen şirketlere ait yevmiye defteri, envanter defteri, defteri kebir defterleri ile söz konusu belgelerin dosyaya kazandırılması gerektiği tespitine yer verildikten sonra; Alemdaroğlu İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd .Şti.nin defteri kebir – envanter, yevmiye defterleri ile A.. İnş. Haf. Nak.Tur. San. Tic. Ltd. Şti.- Basra İnş. San. Tic. Ltd. Şti. İş ortaklığına ait ticari defter ve belgelerin incelendiği hususu belirtilerek , haciz ihbarnamesine itiraz tarihi olan 26/03/2014 tarihi itibariyle , M………. H……. Coşar-A……. End. İnş. Mak. San. Tic. adına bir hesap açılmadığı, tarafların arasında borç-alacak ilişkisi ve herhangi bir alacağın olmadığı belirtilmiştir.
3. Kişi A……. İnş. Haf. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin, asıl borçlu M…. H……. Coşar-A…… End. İnş. Mak. San. Tic. Şti’ne, haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi itibariyle kesinleşmiş ve muaccel bir borcunun bulunup bulunmadığının tespiti için hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda temin edilmesi gerektiği belirtilen tüm ticari defter ve belgeler ile banka ekstreleri, faturalar, ticari iş nedeniyle yapılan sözleşme, hakedişlerle birlikte banka hesapları üzerinde karşılaştırmalı olarak bilirkişi incelemesi yaptırılıp, 89/1. haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi itibariyle borçlunun 3. şahıs şirketten herhangi bir alacağının olup olmadığının net olarak tespit edilerek sonucuna göre hukuki durumun tayin ve takdiri yerine, yeterli olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde karar verildiği, bu sebeple sözkonusu ticari defterlerin temini için, defterlerin ibraz edilmesi hususunda taraflara HMK’nun 220/3.maddesi ve HMK’nun 222/5. maddesi ihtarını içeren meşruhatlı davetiyenin usulüne uygun olarak tebliği ile sonucuna göre HMK’nun 222/5. maddesi gereğince bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
Ayrıca İİK’nın 89/4. maddesi kapsamında tazminat talep edilen davalı şirketin gerekçeli karar başlığında gösterilmemesi de hatalı olup, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerden İİK’nun 366. ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/01/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.