Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanlığı'ndan
30/11/2021 tarihli ve 31675 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7343 sayılı İcra ve İflas Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 39 ila 55 inci maddeleri ile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun ve diğer ilgili mevzuatta değişiklik yapılmıştır.
Yapılan mevzuat değişikliği ile 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’na “Çocuk Teslimi ve Çocukla Kişisel İlişki Kurulması” kenar başlığı altında çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair işlemlere yönelik düzenlemelerin yer aldığı Dördüncü Kısım eklenmiş, mevcut Dördüncü Kısım, Beşinci Kısım olarak teselsül ettirilmiştir.
Buna göre 7343 sayılı Kanun’un 39 uncu maddesiyle 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’na eklenen “Görevli ve yetkili birim” kenar başlıklı 41/A maddesinin birinci fıkrasında; “(1) Çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair aile mahkemeleri tarafından verilen ilam veya tedbir kararları, çocuğun üstün yararı esas alınarak, Adalet Bakanlığınca kurulan adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerince bu Kısım hükümlerine göre yerine getirilir.”, üçüncü fıkrasında ise “Müdürlük bulunmayan yerlerde bu Kısım kapsamında yer alan görevler, Adalet Bakanlığınca belirlenen hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğü tarafından yerine getirilir.” hükümleri yer almaktadır.
Bununla birlikte 7343 sayılı Kanun’un 48 inci maddesiyle 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’na eklenen geçici 2 nci maddenin ilk üç fıkrasında “(1) Bu Kanunun Dördüncü Kısmının uygulanmasına ilişkin yönetmelik, bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde çıkarılır. (2) Bu Kanunun Dördüncü Kısmının uygulanmasına, Adalet Bakanlığınca belirlenen il veya ilçelerde başlanır ve birinci fıkra uyarınca çıkarılan yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulamaya geçilir. Dördüncü Kısmın hangi il veya ilçede ne zaman uygulanacağı Adalet Bakanlığının resmî internet sitesinde duyurulur. (3) İkinci fıkra uyarınca Dördüncü Kısmın henüz uygulanmadığı yerlerde, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun, bu maddeyi ihdas eden Kanunla yürürlükten kaldırılan 25, 25/a ve 25/b maddelerinin uygulanmasına devam olunur.” hükümleri yer almaktadır.
5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nda yer alan Dördüncü Kısım hükümlerinin henüz uygulanmadığı yerlerde uygulanmaya devam olunacak 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “Çocuk teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilâmların icrasında uzman bulundurulması” kenar başlıklı 25/b maddesinde; “(Ek: 17/7/2003-4949/7 md.) Çocukların teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilâmların icrası, icra müdürü ile birlikte Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından görevlendirilen sosyal çalışmacı, pedagog, psikolog veya çocuk gelişimcisi gibi bir uzmanın, bunların bulunmadığı yerlerde bir eğitimcinin hazır bulunması suretiyle yerine getirilir.” hükmü yer almaktadır.
Ayrıca 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’na eklenen geçici 2 nci maddenin yedinci fıkrasında “(7) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrası için icra daireleri nezdinde yapılacak takip işlemleri, 492 sayılı Kanun ile diğer kanunlar uyarınca alınması gereken tüm harçlardan istisnadır. İşlemleri yerine getiren icra müdürlerine 8/5/1991 tarihli ve 3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 Sayılı Harçlar Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde, uzman ve öğretmenlere ise 41/H maddesinde belirtilen esaslara göre ücret ödenir. Bu iş ve işlemler için yapılacak tüm masraflar, avukatlık ücreti hariç, Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Adalet Bakanlığınca belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
Bu itibarla;
1-5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun Dördüncü Kısmının hükümlerinin uygulanmasına Bakanlığımızca belirlenen il ve ilçelerde 2022 yılı başından itibaren başlanmasının planlandığı, bu aşamada hangi il ve ilçelerde ne zaman pilot uygulamaya geçileceğinin Bakanlığımız resmî internet sitesinde duyurulacaktır.
2-Aile mahkemeleri tarafından çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki tesisi konusunda verilen kararların adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlükleri, müdürlük bulunmayan yerlerde ise Bakanlığımızca belirlenecek hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlükleri tarafından yerine getirilmesi uygulamasına, bu konuda çıkarılacak yönetmeliğin yürürlüğe gireceği tarihten itibaren en geç bir yılın sonunda ülke genelinde başlanacaktır.
3-Bu aşamada, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 25, 25/a ve 25/b maddeleri uyarınca çocuk teslimine ilişkin iş ve işlemlerin icra müdürlüklerince yerine getirilmeye ücretsiz olmak kaydı ile devam olunacaktır.
