Çek Üzerinde Karşılıksız Kaşesi (İbraz Tarihinin) Bulunmaması Kambiyo Vasfını Ortadan Kaldırır

[Hepsihukuk]

T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi

ESAS NO : 2024/4915
KARAR NO: 2024/7966


Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

Alacaklı tarafından çeke dayalı olarak başlatılan kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte, borçlunun icra mahkemesine başvurusunda; takibin kesinleşmediğini ve takibe dayanak çekin kesinleşmeden önce zamanaşımına uğradığını ileri sürerek icranın geri bırakılmasına karar verilmesini talep ettiği,

İlk Derece Mahkemesince çekin kambiyo vasfına haiz olmadığından on yıllık zamanaşımı süresi uygulanması gerektiği belirtilerek zamanaşımının dolmadığından bahisle istemin reddine karar verildiği,

Borçlu tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verildiği,

Kararın borçlu tarafından temyiz edildiği görülmektedir.

Somut uyuşmazlıkta; muteriz borçlu adına çıkartılan örnek 10 numaralı ödeme emri tebligatının 29.03.2018 tarihinde bila tebliğ iade edildiği ve borçluya herhangi bir ödeme emri tebliğ edilmediği, bu nedenle itirazın süresinde olduğu görülmüştür. Bu durumda itiraz tarihi itibariyle takip kesinleşmediğinden, başvuru bu haliyle İİK'nun 168/5 ve İİK'nun 169. maddeleri kapsamında takibin kesinleşmesinden önceki döneme ilişkin zamanaşımı itirazı olup, HMK'nun 33. maddesinde düzenlenen hukuki tavsifin hakime ait olduğu kuralı gözetildiğinde, mahkemece borçlunun başvurusunun, İİK'nun 71. maddesine dayandırılması sonucu değiştirmez.

Öte yandan; İİK'nın 170/a maddesi gereğince icra mahkemesi, müddetinde yapılan şikâyet ve itiraz dolayısıyla, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını resen nazara alarak kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile yapılan takibi iptal edebilir.

6102 sayılı TTK'nun 808/1-b maddesi gereğince; çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edildiği, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla tespit edilmelidir. Aksi takdirde alacaklı müracaat hakkını kaybeder.

Hal böyle olunca; henüz kendisine ödeme emri tebliğ edilmeyen borçlunun itirazının süresinde olduğu kabul edilerek çekin kambiyo vasfına haiz olup olmadığının incelenmesi gerekir.

İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemelerince de işaret edildiği üzere takibe konu senette karşılıksız kaşesi (ibraz tarihinin) bulunmaması nedeniyle kambiyo vasfına haiz olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu nedenlerle İlk Derece Mahkemesince, yukarıda yapılan açıklamalar ve hem İlk Derece hemde Bölge Adliye Mahkemesinin kabulleri doğrultusunda takibin resen İİK'nun 170/a maddesi kapsamında iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi ve Bölge Adliye Mahkemesince de istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ:
Borçlunun temyiz isteminin kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 21.12.2023 tarih ve 2023/73 E. - 2023/3189 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, İzmir 9. İcra Hukuk Mahkemesinin 24.11.2022 tarih ve 2022/375 E. - 2022/749 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.



*********


İİK’nun 168/1. maddesinde; “İcra memuru senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir.” hükmüne yer verilmiştir.

Somut olayda, icra müdürünün bononun kambiyo vasfını değerlendirme yetkisi bulunmakta olup, ilk derece mahkemesince, bu hüküm doğrultusunda icra müdürlüğünün değerlendirmesi denetlenerek şikayet konusu bononun kambiyo vasfı taşıyıp taşımadığı incelenmek suretiyle oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir (Yargıtay 12. HD. T:14.12.2022, E:2022/6462, K:2022/13370).